Η επέκταση του BRICS ως γεωπολιτικό μπλοκ

Η διεθνής τάξη πραγμάτων εισέρχεται σε μια περίοδο ριζικής αναδιάταξης. Η μεταψυχροπολεμική κυριαρχία της Δύσης αμφισβητείται όχι μόνο από μεμονωμένες δυνάμεις, αλλά πλέον από συντονισμένες δομές συνεργασίας πέρα από τον δυτικό κόσμο. Στο επίκεντρο αυτής της στροφής βρίσκεται η επέκταση των BRICS, που επιχειρούν να οικοδομήσουν ένα εναλλακτικό γεωπολιτικό και γεωοικονομικό σύστημα.

---

Του Συντακτικού Οργανισμού | Geopolitics-News.gr

Η διεθνής τάξη πραγμάτων εισέρχεται σε μια περίοδο ριζικής αναδιάταξης. Η μεταψυχροπολεμική κυριαρχία της Δύσης αμφισβητείται όχι μόνο από μεμονωμένες δυνάμεις, αλλά πλέον από συντονισμένες δομές συνεργασίας πέρα από τον δυτικό κόσμο. Στο επίκεντρο αυτής της στροφής βρίσκεται η επέκταση των BRICS, που επιχειρούν να οικοδομήσουν ένα εναλλακτικό γεωπολιτικό και γεωοικονομικό σύστημα.

Οι BRICS —δηλαδή Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα και Νότια Αφρική— ξεκίνησαν ως οικονομικό concept το 2001 από την Goldman Sachs. Ωστόσο, από το 2009 και μετά, η ομάδα μετασχηματίστηκε σε θεσμική συμμαχία εθνών με κοινή ατζέντα αναθεώρησης της παγκόσμιας τάξης.

---

Η σύνοδος κορυφής του Γιοχάνεσμπουργκ (2023) σηματοδότησε ιστορική καμπή: προσκλήθηκαν έξι νέες χώρες (Αργεντινή, Αίγυπτος, Σαουδική Αραβία, ΗΑΕ, Ιράν, Αιθιοπία) — αν και ορισμένες (όπως η Αργεντινή) αποχώρησαν τελικά. Παρά ταύτα, το μήνυμα είναι σαφές: οι BRICS επεκτείνονται γεωγραφικά, θεματικά και ιδεολογικά.

Αυτό που ενώνει τα κράτη των BRICS δεν είναι ιδεολογική ομοιομορφία, αλλά μια κοινή δυσπιστία προς τις δυτικές δομές εξουσίας: ΝΑΤΟ, G7, ΔΝΤ, Παγκόσμια Τράπεζα, και το δολαριοκεντρικό διεθνές σύστημα.

Η ατζέντα των BRICS περιλαμβάνει: ενίσχυση του διπολισμού ή πολυπολισμού στον ΟΗΕ, δημιουργία εναλλακτικών θεσμών χρηματοδότησης (New Development Bank), και διεύρυνση της χρήσης εθνικών νομισμάτων στο διεθνές εμπόριο.

Η προσθήκη χωρών όπως η Σαουδική Αραβία και το Ιράν ενισχύει την ενεργειακή ισχύ του μπλοκ, με πάνω από το 40% της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου να προέρχεται από κράτη BRICS+. Παράλληλα, η Αίγυπτος και η Αιθιοπία προσφέρουν στρατηγικά ανοίγματα στην Αφρική, ενώ τα ΗΑΕ προσθέτουν χρηματοπιστωτικό κύρος.

Με αυτή τη σύνθεση, οι BRICS αποκτούν χαρακτηριστικά γεωστρατηγικού πόλου με επιρροή σε τέσσερις ηπείρους.

Παρά την πρόοδο, η εσωτερική δυναμική των BRICS είναι σύνθετη. Ινδία και Κίνα έχουν μεταξύ τους εδαφικές διαφορές και ανταγωνισμό για ηγεμονία στην Ασία. Ρωσία είναι σε σύγκρουση με τη Δύση, αλλά εξαρτάται από την κινεζική στήριξη. Βραζιλία ακολουθεί περισσότερο πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική. Και οι νεοεισερχόμενες χώρες έχουν διαφορετικούς ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης και αστάθειες.

Η έλλειψη θεσμικής συνοχής και κοινής στρατηγικής κουλτούρας αποτελεί το βασικό φρένο στην πλήρη μετατροπή των BRICS σε γεωπολιτικό "αντίπαλο δέος".

Για τις ΗΠΑ και την Ε.Ε., οι BRICS δεν είναι μόνο μια οικονομική πρόκληση. Αντιπροσωπεύουν μια εναλλακτική αφήγηση παγκόσμιας τάξης, που στηρίζεται στην πολυμέρεια, τον κρατικό παρεμβατισμό και την εθνική κυριαρχία απέναντι στην «παγκοσμιοποίηση τύπου Δύσης».

Η επέκταση του μπλοκ και η σύγκλιση συμφερόντων γύρω από την αποδολαριοποίηση, την ενεργειακή ανεξαρτησία και την τεχνολογική αυτάρκεια επιταχύνουν τον γεωπολιτικό μετασχηματισμό του 21ου αιώνα.

Οι BRICS δεν είναι πια ένα χαλαρό οικονομικό club. Είναι ένας αναδυόμενος πόλος ισχύος που διεκδικεί χώρο, αφήγημα και θεσμική υπόσταση στο παγκόσμιο σύστημα.

Αν και δεν υπάρχει ακόμη σαφές «αντι-ΝΑΤΟ» ή «αντι-G7», το γεγονός ότι τέτοια συζήτηση γίνεται δείχνει τη δομική αλλαγή εποχής που βιώνουμε.

Ανάλυση από την ομάδα του Geopolitics-News.gr

Εγγραφή στο στρατηγικό μας newsletter: geopolitics-news.gr/newsletter

---