Παγκόσμια Ανάλυση: Τα Παιχνίδια Εξουσίας των Δισεκατομμυριούχων — Το Πολιτικό Αδιέξοδο πίσω από το "America Party"

Πηγή: Xinhua | 9 Ιουλίου 2025

ΠΕΚΙΝΟ, 9 Ιουλίου — Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, χαρακτήρισε την Κυριακή «γελοία» την πρόθεση του δισεκατομμυριούχου Έλον Μασκ να ιδρύσει νέο πολιτικό κόμμα, μόλις μία μέρα μετά την ανακοίνωση του ίδιου του Μασκ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για τη δημιουργία του «America Party».

Αμερικανικά ΜΜΕ και αναλυτές επισημαίνουν ότι η ρήξη μεταξύ Τραμπ και Μασκ, από στενοί σύμμαχοι σε δημόσια αντιπαλότητα, οφείλεται στην αναμέτρηση για πολιτική επιρροή και οικονομικά συμφέροντα — με αποκορύφωμα τη διαφωνία τους για το νομοσχέδιο «One Big Beautiful Bill».

Μέσα στο βαθιά πολωμένο πολιτικό σκηνικό των ΗΠΑ, οι προοπτικές για το νέο κόμμα του Μασκ παραμένουν ασαφείς. Ωστόσο, το «παιχνίδι εξουσίας» μεταξύ επιχειρηματικών και πολιτικών ελίτ αντανακλά τη συνεχιζόμενη αστάθεια της αμερικανικής πολιτικής ζωής.

Σύγκρουση Συμφερόντων

Μέσα σε λιγότερο από ένα χρόνο, η συμμαχία μεταξύ δύο εκ των ισχυρότερων δισεκατομμυριούχων των ΗΠΑ —του Τραμπ και του Μασκ— διαλύθηκε με θόρυβο.

Τον Ιούλιο του 2024, ο Μασκ στήριξε την υποψηφιότητα Τραμπ μετά από απόπειρα δολοφονίας του τελευταίου σε προεκλογική συγκέντρωση, και προσέφερε σημαντική οικονομική στήριξη πριν τις εκλογές. Μετά την εκλογή Τραμπ, ο Μασκ διορίστηκε επικεφαλής του νεοϊδρυθέντος Υπουργείου Αποδοτικότητας της Κυβέρνησης (DOGE).

Ωστόσο, μέσα σε μήνες, ο Μασκ συγκρούστηκε έντονα με μέλη του υπουργικού συμβουλίου και παραιτήθηκε, δηλώνοντας ότι έγινε «αποδιοπομπαίος τράγος». Ακολούθησε δημόσια ρήξη με τον Τραμπ, με αιχμή το νομοσχέδιο «One Big Beautiful Bill».

Παρατηρητές σημειώνουν ότι οι δύο άνδρες συνεργάστηκαν λόγω κοινών θέσεων κατά της «woke» κουλτούρας και υπέρ της απορρύθμισης. Η σύγκρουσή τους ήρθε όταν ο Τραμπ προώθησε φορολογικό νομοσχέδιο που περιέκοπτε επιδοτήσεις για τα ηλεκτρικά οχήματα — κάτι που εξόργισε τον Μασκ.

Πέρα από τις πολιτικές διαφορές, οι δύο ήρθαν σε ρήξη και λόγω ασύμβατων στυλ διοίκησης: ο τεχνοκρατικός, «Silicon Valley» τρόπος ηγεσίας του Μασκ συγκρούστηκε με τις παλαιοκομματικές δομές της κυβέρνησης Τραμπ.

Ο πολιτειολόγος Φράνσις Φουκουγιάμα έγραψε ότι ο Τραμπ «χρησιμοποίησε τον Μασκ για να κάνει τη βρώμικη δουλειά και τον πέταξε όταν έγινε βάρος».

Νέο Κόμμα: Πιο Δύσκολο απ’ όσο Ακούγεται

Καθώς η σχέση του με τον Τραμπ επιδεινώθηκε, ο Μασκ άρχισε να μιλά δημόσια για την ίδρυση τρίτου κόμματος. Μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου που τον εξόργισε, ανακοίνωσε επίσημα το "America Party" με ανάρτηση στο X:
«Σήμερα ιδρύεται το America Party για να σας επιστρέψει την ελευθερία σας.»

Σε διαδικτυακή δημοσκόπηση την 4η Ιουλίου, το 65,4 % των 1,25 εκατομμυρίων συμμετεχόντων στήριξαν τη δημιουργία του κόμματος. Προηγούμενη δημοσκόπηση είχε φτάσει τα 5,5 εκατομμύρια ψήφους με 80,5 % υπέρ.

Ωστόσο, ειδικοί τονίζουν ότι, λόγω του εκλογικού συστήματος των ΗΠΑ, είναι εξαιρετικά δύσκολο για τρίτα κόμματα να αποκτήσουν πραγματική ισχύ. Νόμοι όπως οι "sore loser laws" εμποδίζουν υποψηφίους που χάνουν σε προκριματικές εκλογές να θέσουν υποψηφιότητα με άλλο κόμμα στις γενικές εκλογές.

Ο εκλογικός νομικός Μπρετ Κάπελ δήλωσε στο CBS:
«Μπορεί να γίνει, αλλά απαιτεί χρόνια και εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια.»

Εμπόδια όπως η απαγόρευση πρόσβασης σε εθνικά ντιμπέιτ, το πλειοψηφικό σύστημα και η ύπαρξη του Εκλεκτορικού Κολλεγίου δυσκολεύουν την πρόοδο νέων κομμάτων.

Ακόμη και ο ίδιος ο Τραμπ σχολίασε:
«Θέλει να φτιάξει κόμμα, παρόλο που ποτέ δεν πέτυχε τρίτο κόμμα στην Αμερική. Το σύστημα δεν το επιτρέπει.»

Αποδιοργάνωση και Χάος

Η ρήξη Τραμπ–Μασκ και η δημιουργία του America Party αναδεικνύουν τη βαθιά αποδιοργάνωση του αμερικανικού πολιτικού συστήματος.

Παρά την απογοήτευση πολλών Αμερικανών για τους Δημοκρατικούς και Ρεπουμπλικάνους, οι υποστηρικτές του νέου κόμματος μειώθηκαν μετά τις αλλεπάλληλες συγκρούσεις του Μασκ με την κυβέρνηση Τραμπ.

Ο Μασκ, πάντως, φαίνεται να γνωρίζει τις δυσκολίες και σχεδιάζει πρώτα την εκλογή 2–3 Γερουσιαστών και 8–10 Βουλευτών.

Παρότι αβέβαιο το μέλλον του κόμματος, αναλυτές εκτιμούν ότι θα μπορούσε να διασπάσει το ρεπουμπλικανικό εκλογικό σώμα στις εκλογές του 2026.

Όπως έγραψε ο Τραμπ:
«Αν κάτι ξέρουν να κάνουν τα τρίτα κόμματα, είναι να προκαλούν απόλυτο χάος.»

Η πολιτική οπτική του νέου κόμματος, που προβάλλει τεχνο-φιλελεύθερες θέσεις της Silicon Valley, δεν ευθυγραμμίζεται απαραίτητα με τις ανάγκες εργαζομένων ή αγροτικών περιοχών, σύμφωνα με το Newsweek.

Το Washington Post μετέφερε λόγια στενού συνεργάτη του Μασκ (ανώνυμα):
«Η πολιτική των ΗΠΑ είναι ήδη διαλυμένη — και πιο δύσκολο να διορθωθεί από το να προσγειώσεις πύραυλο.»

Όσο κι αν επιχειρεί να αλλάξει το σύστημα, κανένα κόμμα δεν μπορεί να πετύχει αν δεν εκπροσωπεί πραγματικά τα συμφέροντα του αμερικανικού λαού.

---