Ευρωπαϊκή Αντιπροσωπεία Απελαύνεται από την Ανατολική Λιβύη, Εντείνοντας την Γεωπολιτική Ένταση

Αθήνα | 9 Ιουλίου 2025

Ανάλυση από Geographics News

Μια Ευρωπαϊκή αντιπροσωπεία, στην οποία συμμετείχαν ο Επίτροπος Μετανάστευσης της ΕΕ Magnus Brunner, ο Υπουργός Μετανάστευσης της Ελλάδας Θάνος Πλεύρης και ανώτεροι αξιωματούχοι από την Ιταλία και την Μάλτα, απελάθηκε από τις αρχές της ανατολικής Λιβύης, οι οποίες ελέγχονται από τον Στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ, αμέσως μόλις προσγειώθηκαν στο αεροδρόμιο Benina της Βεγγάζης. Η αντιπροσωπεία κηρύχθηκε «persona non grata» (ανεπιθύμητα πρόσωπα), με τις λιβυκές αρχές να επικαλούνται «καταχρηστικές ενέργειες» και παραβιάσεις διπλωματικών πρωτοκόλλων, καθώς και έλλειψη σεβασμού προς την εθνική κυριαρχία της Λιβύης.

Οι Ρίζες της Κρίσης

Η απελάση αντανακλά τις αυξανόμενες εντάσεις μεταξύ των ανταγωνιστικών κυβερνήσεων της Λιβύης και των ευρωπαϊκών δυνάμεων. Η Λιβύη παραμένει διχασμένη μεταξύ:

• Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας (GNU) στην Τρίπολη (αναγνωρισμένη από τον ΟΗΕ, υποστηριζόμενη από την Τουρκία και δυτικούς συμμάχους).

• Λιβυκό Κοινοβούλιο στη Βεγγάζη (υποστηριζόμενο από τον Χαφτάρ, τη Ρωσία, την Αίγυπτο και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα).

Η αντιπροσωπεία της ΕΕ είχε ως στόχο να συζητήσει ζητήματα μετανάστευσης και συνεργασίας στον τομέα της ασφάλειας, αλλά η επίσκεψή της στην Τρίπολη πρώτα θεωρήθηκε από τις αρχές της ανατολικής Λιβύης ως παραμέληση της κυβέρνησης της Βεγγάζης. Οι διπλωματικές πηγές υποδηλώνουν ότι η ενέργεια αυτή αποδίδεται στην ενόχληση των αρχών της ανατολικής Λιβύης για την απόφαση της αντιπροσωπείας να αγνοήσει το Κοινοβούλιο της Βεγγάζης, το οποίο διεκδικεί ίση αναγνώριση.

Αντιδράσεις από την Ευρώπη

Η Ευρωπαϊκή Ένωση καταδίκασε την απελάση ως «προκλητική και αδικαιολόγητη», ενώ η Ελλάδα και η Ιταλία, πυλώνες της ευρωπαϊκής πολιτικής για τη μετανάστευση, κάλεσαν σε «άμεση διευκρίνιση». Ο Υπουργός Μετανάστευσης της Ελλάδας, Θάνος Πλεύρης, δήλωσε:

«Η Ευρώπη δεν θα αποθαρρυνθεί από τέτοιες ενέργειες. Η σταθερότητα της Λιβύης είναι κρίσιμη για τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών και την περιφερειακή ασφάλεια.»

Ωστόσο, η απελάση υπογραμμίζει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ΕΕ στην πλοήγηση μεταξύ των ανταγωνιστικών φατριών της Λιβύης. Οι παρατηρητές σημειώνουν ότι η πολιτική της ΕΕ της «διχασμένης προσέγγισης»—ενώ συνεργάζεται και με τις δύο πλευρές—εντείνει τις εντάσεις.

Γεωπολιτικές Επιπτώσεις

1. Μεταναστευτική Πολιτική: Η Λιβύη αποτελεί κομβικό σημείο για τις μεταναστευτικές ροές προς την Ευρώπη. Η απελάση απειλεί τις προσπάθειες συνεργασίας για τον περιορισμό των διακινητών και τη βελτίωση των συνθηκών στα κέντρα κράτησης.

2. Ανταγωνισμοί Μεγάλων Δυνάμεων: Η Ρωσία και τα ΗΑΕ, που υποστηρίζουν τον Χαφτάρ, έχουν εκμεταλλευτεί την διχοτόμηση της Λιβύης για να αντισταθμίσουν την ευρωπαϊκή και τουρκική επιρροή. Η απελάση ενδέχεται να ενισχύσει περαιτέρω τις ρωσο-ανατολικές συμμαχίες.

3. Ενότητα του ΟΗΕ: Ο ειδικός απεσταλμένος του ΟΗΕ για τη Λιβύη, Abdoulaye Bathily, προειδοποίησε ότι η ενέργεια αυτή «υπονομεύει τις προσπάθειες για εθνική συμφιλίωση», καθώς η Λιβύη προετοιμάζεται για εκλογές το 2026.

Αναλυτές Προβλέπουν Εξάπλωση της Αστάθειας

Η απελάση σηματοδοτεί μια επικίνδυνη νέα φάση στις σχέσεις Ευρώπης-Λιβύης. Η Dr. Sarah Mitchell, ειδική σε θέματα Βόρειας Αφρικής, σχολίασε:

«Ο Χαφτάρ στέλνει ένα σαφές μήνυμα: η ανατολική Λιβύη δεν θα περιθωριοποιηθεί. Η Ευρώπη πρέπει να ισορροπήσει την υποστήριξή της στην κυβέρνηση της Τρίπολης με την ανάγκη να διατηρήσει κανάλι επικοινωνίας με τη Βεγγάζη—ή να ρισκάρει μια ακόμη μεγαλύτερη σύγκρουση.»

Καθώς η Λιβύη παραμένει πεδίο αντιπαράθεσης μεγάλων δυνάμεων, η απελάση της αντιπροσωπείας αποτελεί υπενθύμιση ότι η σταθερότητα στη Βόρεια Αφρική παραμένει εύθραυστη, με την Ευρώπη να αγωνίζεται να διατηρήσει την επιρροή της σε μια όλο και πιο πολυπολική εποχή.

Επόμενα Βήματα:
Η ΕΕ αναμένεται να απαντήσει με διπλωματικές διαμαρτυρίες, αλλά οι επιλογές της είναι περιορισμένες. Με τις εκλογές στην Λιβύη να πλησιάζουν, η πίεση για μια ειρηνική λύση αυξάνεται—πριν η διχοτόμηση της χώρας εντείνει ακόμη περισσότερο την αναταραχή στην Μεσόγειο.

---