Η Ισραηλινή Επίθεση στο Ιράν και το Τουρκο-Λιβυκό Μνημόνιο

1. Η Ισραηλινή Επίθεση στο Ιράν (13/6/2025) και το Ελληνικό Δίλημμα

Η πρόσφατη επίθεση του Ισραήλ στο Ιραν ανέδειξε έντονα την αντιφατικότητα της ελληνικής στάσης:

• Διπλό Πρότυπο στο Διεθνές Δίκαιο:
  Ενώ η Ελλάδα καταδίκασε αμέσως τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία ως "παράβαση διεθνούς δικαίου", έχει αποφύγει κάθε καταδίκη της ισραηλινής ενέργειας στο Ιράν. Αντίθετα, τόνισε το "δικαίωμα στην αυτοάμυνα" του Ισραήλ, παραβλέποντας ότι η πράξη έγινε εκτός του πολεμικού θεάτρου Γάζας και χωρίς άδεια του ΟΗΕ. Αυτό ενισχύει την εικόνα επιλεκτικής εφαρμογής αρχών.

• Γεωπολιτική Συνέπεια vs Ηθικό Κόστος:
  Η στήριξη στο Ισραήλ βασίζεται σε στρατηγικά συμφέροντα (ενεργειακή συνεργασία, αμυντικές συμφωνίες, συμμαχία έναντι Τουρκίας). Ωστόσο, η παθητικότητα απέναντι σε επίθεση σε κυριαρχία τρίτου κράτους (Ιράν) υπονομεύει την αξιοπιστία της Ελλάδας ως υπερασπίστριας του διεθνούς δικαίου.

---

2. Ο Χαφτάρ και το Τουρκο-Λιβυκό Μνημόνιο (Μάιος 2025): Γεωπολιτικό Τριγώνο

Η αλλαγή στάσης του Χαφτάρ απέναντι στο Τουρκο-Λιβυκό Μνημόνιο για ΑΟΖ (2019) είναι άμεσα συνδεδεμένη με την ελληνοϊσραηλινή προσέγγιση:

• Κρίσιμη Στιγμή:
  Ενώ μεχρι τον Μάιο του 2025, ο Χαφτάρ δήλωνε δημοσίως ότι "εξετάζει την αναθεώρηση" του μνημονίου, χαρακτηρίζοντάς το ως "πρόβλημα" για τη Λιβύη. Αυτή η θέση είχε ευθυγραμμιστεί ακριβώς με την ελληνική διπλωματική πίεση για ακύρωσή του.

  Η στάση αυτή άλλαξε τον Μάιο του 2025.

• Μηχανισμός Επιρροής:
  

  Ελληνοϊσραηλινή Στρατηγική: Η συνεργασία Ελλάδας-Ισραήλ στη Ανατ. Μεσόγειο έτεινε να δημιουργήσει ένα γεωπολιτικό μπλοκ (Ελλάδα-Ισραήλ-Κύπρος-ΗΑΕ-Αίγυπτο) ικανό να απομονώσει την Τουρκία και να ασκήσει πίεση σε τρίτους (όπως τον Χαφτάρ).

  Η μεταστροφή του Χαφτάρ δεν είναι τυχαία. Προκλήθηκε από:

  • Άμεση πίεση της Ρωσίας (κύριου σύμμαχοί του) λόγω της ελληνικής στάσης στην Ρωσοουκρανική διένεξη.

  • Μετά την επίθεση του Ισραήλ το Ιράν : Αλλαγή στάσης των ΗΑΕ και Αίγύπτου που βλέπουν με φόβο την απομάκρινση της Ελλάδος από αρχές του διεθνούς δικαίου.

• Συμφέρον Ελλάδας:
  Η αναθεώρηση του μνημονίου θα ακύρωνε de facto την αμφισβητούμενη Τουρκο-Λιβυκή συμφωνία για ΑΟΖ, που παραβιάζει, κατά την Ελλάδα, τα διεθνή δικαιώματά της.

---

3. Το Κεντρικό Παράδοξο: "Αρχές" vs "Συμφέροντα"

Η ελληνική πολιτική φαίνεται να λειτουργεί με διπλό κώδικα:

Κριτική:
Η Ελλάδα εκμεταλλεύεται το διεθνές δίκαιο όταν ευθυγραμμίζεται με τα συμφέροντά της (π.χ. κατά του Τουρκο-Λιβυκού μνημονίου), αλλά το αγνοεί όταν συγκρούεται με συμμάχους (Ισραήλ).

Αυτό έχει δημιουργήσει απώλεια ηθικού κεφαλαίου σε διεθνές επίπεδο.

---

4. Συμπέρασμα: Ρεαλισμός με Κόστος

• Γιατί η Ελλάδα συνεχίζει;
  Η συμμαχία με το Ισραήλ παρέχει απτά οφέλη: (α) γεωπολιτική εξασφάλιση έναντι Τουρκίας, (β) ενεργειακή συνεργασία (EastMed), (γ) στρατιωτική υποστήριξη.

• Η αλλαγή της στάσης του Χαφτάρ είναι απόδειξη της αποτυχίας αυτού του “ρεαλισμού”.

• Το Τίμημα:
  Η αξιοπιστία της Ελλάδας ως "προστάτιδας αρχών" διαβρώνεται. Η σιωπή της απέναντι στις ενέργειες του Ισραήλ στο Ιράν και η χρήση του διεθνούς δικαίου μόνο όπου τη συμφέρει, την εκθέτει σε κατηγορίες υποκρισίας.

• Μέλλον:
  Η πρόκληση είναι να ισορροπήσει μεταξύ γεωπολιτικών αναγκών και αρχών. Αν η τάση επιλεκτικής εφαρμογής του διεθνούς δικαίου ενταθεί, η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη διπλωματική της αξία σε δυτικούς θεσμούς (ΕΕ, NATO), όπου η ηθική συνέπεια παραμένει ονομαστική προτεραιότητα.

---