Συρία και Ισραήλ σε "Προχωρημένες Συνομιλίες" – Γκολάν για Λιβανέζικο Έδαφος; Το Δίλημμα της Χεζμπολάχ Αλλάζει τα Πάντα

Μια προτεινόμενη ανταλλαγή εδαφών μεταξύ Συρίας και Ισραήλ— Γκολάν Χάιτς έναντι της Τρίπολης του Λιβάνου—έχει φέρει τη Μέση Ανατολή στο χείλος μιας νέας κρίσης. H Χεζμπολάχ, αρνούμενη να αφοπλιστεί, ανατρέπει τις ισορροπίες.

Σύνταξη: Του Νίκου Πανόπουλου

Μια προτεινόμενη ανταλλαγή εδαφών μεταξύ Συρίας και Ισραήλ— υψωμάτων του Γκολάν έναντι της Τρίπολης του Λιβάνου—έχει φέρει τη Μέση Ανατολή στο χείλος μιας νέας κρίσης. Η Χεζμπολάχ, αρνούμενη να αφοπλιστεί, ανατρέπει τις ισορροπίες.

Σε μια ανατροπή που θα μπορούσε να αναδιαμορφώσει τον γεωπολιτικό χάρτη της Μέσης Ανατολής, το καθεστώς της Συρία και το Ισραήλ φέρονται να βρίσκονται σε «προχωρημένες συνομιλίες» για μια ανταλλαγή εδαφών: η κατεχόμενη από το Ισραήλ περιοχή του Γκολάν έναντι της λιβανέζικης πόλης της Τρίπολης. Το σχέδιο, όπως αποκαλύπτεται, δεν έχει τη συγκατάθεση του Λιβάνου—καθιστώντας το μια ουσιαστικά ξένη επέμβαση που απειλεί να διαμελίσει την ήδη εύθραυστη χώρα.

Η Συριακή Όρεξη για την Τρίπολη

Γιατί η Συρία, υπό το νέο ριζοσπαστικό καθεστώς , επιδιώκει την Τρίπολη; Η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη του Λιβάνου (ποσοστό 81% σουνιτών μουσουλμάνων) αποτελεί στρατηγικό βραχίονα για τη Συρία. Η προσάρτηση της Τρίπολης και των γύρω περιοχών θα ενίσχυε την επιρροή του Συριακού καθεστώτος μεταξύ των σουνιτών, ένας άξονας που παραδοσιακά αντιτάσσεται στο σιιτικό Ισλάμ. Για τον αναλυτή Ελάιτζα Μαγκνάιερ, η κίνηση αυτή είναι ξεκάθαρη: «Η Συρία θέλει να αποκτήσει πρόσβαση στο λιμάνι της Τρίπολης και να δημιουργήσει ένα σουνιτικό προπύργιο που θα εξισορροπήσει την ισχύ της Χεζμπολάχ στο νότο».

Η Αμερικανική Προσφορά και η Άρνηση της Χεζμπολάχ

Οι Ηνωμένες Πολιτείες, προσπαθώντας να εκμεταλλευτούν τις τοπικές αντιπαλότητες, έχουν θέσει ένα δίλημμα στην Χεζμπολάχ:

• Αφοπλιστείτε, και το Ισραήλ θα σταματήσει τις αεροπορικές επιδρομές, θα αποσύρει τις δυνάμεις του από το νότιο Λίβανο, θα δώσει 11 δισεκατομμύρια δολάρια σε βοήθεια για την ανασυγκρότηση και θα υποστηρίξει την ένταξη του Λιβάνου στις Συμφωνίες του Αβραάμ.

• Συμφωνήστε να παραμείνετε ως πολιτικό κόμμα (χωρίς όπλα).

Η απάντηση της Χεζμπολάχ ήταν κατηγορηματική: Όχι.

Γιατί; Όπως τονίζει ο Μαγκνάιερ, «ο αφοπλισμός σημαίνει πολιτική περιθωριοποίηση, στρατηγική ευπάθεια και το τέλος του Λιβάνου όπως το ξέρουμε». Η Χεζμπολάχ βλέπει την αμερικανική προσφορά ως μια «συμφωνία παράδοσης» που θα καταστήσει το Λίβανο έρμαιο ξένων συμφερόντων—όπως φαίνεται από το σχέδιο ανταλλαγής εδαφών Συρίας-Ισραήλ.

Το Δίλημμα του Λιβάνου: Συμφωνία ή Πόλεμος;

Ο Λίβανος βρίσκεται σε παγίδα:

• Αφοπλισμός της Χεζμπολάχ: Ο Λίβανος χάνει το «ασπίδα» του, η Τρίπολη παραδίδεται στη Συρία, τα σύνορα αλλάζουν και η κυριαρχία καταρρέει.

• Σύγκρουση: Ένας σκληρός πόλεμος με το Ισραήλ κινδυνεύει, αλλά η παράδοση εγγυάται τον διαμελισμό του Λιβάνου από ξένες δυνάμεις.

Η Χεζμπολάχ, σύμφωνα με τον Μαγκνάιερ, έχει ήδη κάνει την επιλογή της: «Προετοιμάζει την βάση της για πόλεμο, εστιάζοντας στην ανθεκτικότητα των πολιτών, την ενότητα και την αυτοπεποίθηση». Οι πρόσφατες στρατιωτικές ασκήσεις στο νότιο Λίβανο, η ενίσχυση των υπογείων καταφυγίων και η κινητοποίηση των πολιτών αποτελούν ένδειξη αυτής της στρατηγικής.

Η Ειρωνεία της Ανταλλαγής Εδαφών

Το σχέδιο ανταλλαγής εδαφών—υψώματα Γκολάν για την Τρίπολη—είναι γεμάτο ειρωνείες:

• Το Ισραήλ: Προσπαθεί να εξασφαλίσει μια ειρηνευτική συμφωνία ενώ διατηρεί τον έλεγχο του Γκολάν.

• Η Συρία: Επιδιώκει να ανακτήσει την Τρίπολη, μια πόλη που έχασε τον έλεγχο της το 1990.

• Ο Λίβανος: Δεν έχει ουσιαστικά λόγο σε μια συμφωνία που αφορά το έδαφος του.

Για τον Μαγκνάιερ, η κίνηση αυτή αντικατοπτρίζει μια ευρύτερη αλήθεια: «Η Μέση Ανατολή βρίσκεται σε ένα σταυροδρόμι μεταξύ της ηγεμονίας των ΗΠΑ και της αντίστασης του Άξονα». Η Χεζμπολάχ, ως μέρος αυτού του Άξονα, έχει επιλέξει να αντισταθεί παρά να υποκύψει.

Το Μέλλον του Λιβάνου Εκκρεμεί

Η άρνηση της Χεζμπολάχ να αφοπλιστεί αλλάζει το παιχνίδι. Ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες πιέζουν για μια «λύση», ο Λίβανος βρίσκεται αντιμέτωπος με μια σκληρή πραγματικότητα: η κυριαρχία του κρέμεται από μια κλωστή. Η Τρίπολη, μια πόλη που αντιστάθηκε τόσο στο καθεστώς Άσαντ όσο και στο Ισραήλ, έχει γίνει ο πυρήνας μιας γεωπολιτικής κρίσης.

Όπως καταλήγει ο Μαγκνάιερ, «Η επιλογή του Λιβάνου είναι σκληρή αλλά ξεκάθαρη: αντοχή ή διάλυση». Για μια χώρα που έχει υποστεί 15 χρόνια πολέμου από την ανεξαρτησία της, το τίμημα της επιλογής δεν θα μπορούσε να είναι υψηλότερο.

Επίλογος:
Η προτεινόμενη ανταλλαγή εδαφών μεταξύ Συρίας και Ισραήλ αποκαλύπτει μια ωμή αλήθεια: ο Λίβανος είναι για μια ακόμη φορά το πεδίο μάχης μεγάλων δυνάμεων. Η Χεζμπολάχ, αρνούμενη να αφοπλιστεί, έχει κάνει μια ύστατη προσπάθεια για να διατηρήσει την κυριαρχία του Λιβάνου. Η ειρωνεία είναι ολοφάνερη: οι Ηνωμένες Πολιτείες προσφέρουν ειρήνη μέσω της αφοπλιστικής συμφωνίας, αλλά η Χεζμπολάχ βλέπει τον πόλεμο ως το μόνο μέσο για να την διασφαλίσει. Το αποτέλεσμα θα καθορίσει όχι μόνο την μοίρα του Λιβάνου αλλά και την ισορροπία δυνάμεων στην Μέση Ανατολή.

---