Οι αμερικανικές βόμβες έπληξαν τα θεμέλια της παγκόσμιας αρχιτεκτονικής ασφάλειας

Global Times editorial

Destroying peace. Illustration: Liu Rui/GT

Το Σάββατο, τοπική ώρα, οι Ηνωμένες Πολιτείες ανακοίνωσαν ότι εξαπέλυσαν αεροπορικές επιδρομές σε τρεις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν. Πρόκειται για την πρώτη φορά που οι ΗΠΑ παρεμβαίνουν επίσημα με στρατιωτικά μέσα στον τρέχοντα κύκλο της σύγκρουσης Ιράν–Ισραήλ, προκαλώντας σοκ στη διεθνή κοινότητα. Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, δήλωσε μέσω των κοινωνικών δικτύων ότι η ενέργεια αυτή αποτελεί «επικίνδυνη κλιμάκωση σε μια περιοχή που ήδη βρίσκεται στο χείλος της σύγκρουσης – και άμεση απειλή για την παγκόσμια ειρήνη και ασφάλεια». Το Υπουργείο Εξωτερικών της Κίνας επίσης καταδίκασε έντονα τις επιθέσεις των ΗΠΑ στο Ιράν. Η ενέργεια της Ουάσινγκτον, που παραβιάζει σοβαρά τους σκοπούς και τις αρχές του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ και του διεθνούς δικαίου, όχι μόνο οξύνει τις εντάσεις στη Μέση Ανατολή, αλλά ενέχει και τον κίνδυνο πρόκλησης μιας ευρύτερης κρίσης.

Η επίθεση σε πυρηνικές εγκαταστάσεις είναι εξαιρετικά επικίνδυνη. Λόγω της ιδιαίτερης φύσης τους, ζημιές σε τέτοιες εγκαταστάσεις μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρές διαρροές ραδιενέργειας, προκαλώντας ανθρωπιστική καταστροφή και μεγάλους κινδύνους για την περιφερειακή ασφάλεια. Τα τραγικά διδάγματα από τα πυρηνικά ατυχήματα του Τσερνόμπιλ και της Φουκουσίμα έχουν ήδη δείξει ότι οι συνέπειες μιας διαρροής δεν απειλούν μόνο μία χώρα — επηρεάζουν τις γειτονικές χώρες και το παγκόσμιο περιβάλλον ασφάλειας.

Με τη χρήση βομβών «διάτρησης καταφυγίων» (bunker-buster) για να «πετύχει ό,τι δεν μπορούσε το Ισραήλ», οι ΗΠΑ εσκεμμένα κλιμάκωσαν το επίπεδο των όπλων που χρησιμοποιούνται, ρίχνοντας λάδι στη φωτιά του πολέμου και φέρνοντας τη σύγκρουση Ιράν–Ισραήλ πιο κοντά σε μια ανεξέλεγκτη τροχιά.

Αυτό που χτύπησαν οι αμερικανικές βόμβες είναι το ίδιο το θεμέλιο της παγκόσμιας αρχιτεκτονικής ασφάλειας. Με το να επιτεθεί σε πυρηνικές εγκαταστάσεις που τελούν υπό την εποπτεία της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ), η Ουάσινγκτον θέτει ένα επικίνδυνο προηγούμενο. Η ενέργεια αυτή παρακάμπτει τόσο το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ όσο και το πλαίσιο της ΙΑΕΑ, προσπαθώντας να «επιλύσει» μονομερώς το ιρανικό πυρηνικό ζήτημα με τη βία. Πρόκειται για σοβαρή παραβίαση των αρχών και σκοπών του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ και του διεθνούς δικαίου, αλλά και για απόρριψη της πολυετούς και αρχών βασιζόμενης προσέγγισης της διεθνούς κοινότητας — στην οποία περιλαμβάνονται η Κίνα και η ΕΕ — που επεδίωξε επίλυση μέσω πολυμερών διαπραγματεύσεων. Η υπερηφάνεια της Ουάσινγκτον για τη «στενή συνεργασία με το Ισραήλ ως ομάδα» επιβεβαιώνει τη φύση αυτής της συμμαχίας ως αντιπαραθετική προς τη διεθνή νομιμότητα και τον πολυμερισμό.

Για το Ιράν, η επίθεση αποτελεί κραυγαλέα πρόκληση. Μετά την απάντηση ότι «διατηρεί όλα τα ενδεχόμενα για την υπεράσπιση της κυριαρχίας, των συμφερόντων και του λαού του», η Τεχεράνη την Κυριακή εξαπέλυσε τον ισχυρό πύραυλο Kheibar Shekan κατά του Ισραήλ για πρώτη φορά. Σύμφωνα με δημοσιεύματα, ο Ισμαήλ Κοουσαρί, μέλος της Επιτροπής Εθνικής Ασφάλειας του ιρανικού κοινοβουλίου, δήλωσε ότι εγκρίθηκε ψήφισμα για το κλείσιμο του Στενού του Ορμούζ, ενώ αναμένεται σχετική απόφαση από το Ανώτατο Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας. Το Ιράν ελέγχει το Στενό του Ορμούζ, ένα στρατηγικό πέρασμα απ’ όπου διέρχεται περίπου το 1/5 της παγκόσμιας κατανάλωσης πετρελαίου και φυσικού αερίου. Εάν αυτό το σημείο κλείσει λόγω του πολέμου, οι διεθνείς τιμές πετρελαίου αναμένεται να παρουσιάσουν ραγδαία διακύμανση, ενώ η παγκόσμια ναυσιπλοΐα και η οικονομική σταθερότητα θα υποστούν σοβαρές πιέσεις.

Η άμεση εμπλοκή των ΗΠΑ περιπλέκει ακόμη περισσότερο και αποσταθεροποιεί την κατάσταση στη Μέση Ανατολή, παρασύροντας περισσότερες χώρες και αθώους πολίτες στη σύγκρουση και τους εκθέτει σε απώλειες. Ακόμη και το Associated Press χαρακτήρισε τις αεροπορικές επιδρομές κατά των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν ως «επικίνδυνη απόφαση», ενώ οι New York Times προειδοποίησαν ότι η στρατιωτική δράση των ΗΠΑ κατά του Ιράν ενέχει «κινδύνους σε κάθε βήμα». Σημαντική επίσης είναι η ανακοίνωση των Χούθι της Υεμένης, οι οποίοι μετά τις αμερικανικές επιθέσεις δήλωσαν ότι θα επαναλάβουν τις επιθέσεις τους κατά αμερικανικών πλοίων στην Ερυθρά Θάλασσα. Η περιοχή είναι ήδη παγιδευμένη σε έναν περίπλοκο ιστό θρησκευτικών διαιρέσεων, πολέμων δι’ αντιπροσώπων και εξωτερικών επεμβάσεων. Τα γεγονότα δείχνουν ότι η εμπλοκή των ΗΠΑ προκαλεί τη διάχυση της σύγκρουσης Ιράν–Ισραήλ. Μέσα σε μία ημέρα, οι διεθνείς επενδυτές έσπευσαν να ξεφορτωθούν περιουσιακά στοιχεία υψηλού κινδύνου, ενώ στα διεθνή μέσα πληθαίνουν οι αναφορές για ενδεχόμενο «έκτου πολέμου της Μέσης Ανατολής», αντικατοπτρίζοντας τη διογκούμενη ανησυχία για την κλιμακούμενη αστάθεια στην περιοχή.

Η Κίνα έχει σταθερά αντιταχθεί στη χρήση ή στην απειλή χρήσης βίας. Υποστηρίζει την επίλυση κρίσεων μέσω πολιτικών και διπλωματικών μέσων. Σε πρόσφατη τηλεφωνική επικοινωνία με τον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, ο Κινέζος Πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ παρουσίασε μια «τετραπλή πρόταση» για την κατάσταση στη Μέση Ανατολή:

1. Η άμεση παύση των εχθροπραξιών αποτελεί επείγουσα προτεραιότητα.

2. Η προστασία των αμάχων είναι ύψιστης σημασίας.

3. Η έναρξη διαλόγου και διαπραγματεύσεων είναι η μόνη βιώσιμη λύση.

4. Η διεθνής κοινότητα πρέπει να στηρίξει ενεργά τις προσπάθειες ειρήνευσης.

Η πρόταση αυτή αντικατοπτρίζει τη μακροχρόνια και διορατική στρατηγική ασφάλειας της Κίνας. Η ιστορία της Μέσης Ανατολής έχει αποδείξει επανειλημμένα ότι η εξωτερική στρατιωτική επέμβαση δεν φέρνει ειρήνη — απλώς βαθαίνει το μίσος και τα τραύματα στην περιοχή. Η ψευδής λογική της επιβολής με τη βία που ακολουθούν οι ΗΠΑ είναι αντίθετη με την ειρήνη. Ελπίζεται ότι όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, και κυρίως το Ισραήλ, θα προχωρήσουν σε άμεση κατάπαυση του πυρός, θα διασφαλίσουν την προστασία των αμάχων και θα ανοίξουν τον δρόμο για διάλογο και διαπραγματεύσεις με στόχο την αποκατάσταση της ειρήνης και της σταθερότητας στην περιοχή.

---