Πρώτα τα Ορυκτά, Μετά η Ελευθερία; Η Πραγματική Αξία της Νέας Στρατηγικής Συμφωνίας ΗΠΑ–Ουκρανίας

Η κυβέρνηση Τραμπ ανακοίνωσε μια νέα συμφωνία-ορόσημο με την Ουκρανία, επικεντρωμένη όχι σε όπλα ή εγγυήσεις ασφαλείας, αλλά στην αξιοποίηση των φυσικών πόρων της εμπόλεμης χώρας. Πρόκειται για μια πρωτοβουλία που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί είτε ως στρατηγική μαεστρία είτε ως ριψοκίνδυνη επένδυση $350 δισ. — ανάλογα με το πού στέκεται κανείς.

---

Τα βασικά σημεία της συμφωνίας

• Δημιουργία κοινού ταμείου 50/50 για την εκμετάλλευση ουκρανικών πετρελαϊκών, αερίων και μεταλλευτικών κοιτασμάτων.

• Καμία υποχρέωση αποπληρωμής για τη στρατιωτική βοήθεια των ΗΠΑ στο παρελθόν.

• 50% των εσόδων από νέες άδειες εκμετάλλευσης πηγαίνει απευθείας στο ταμείο.

• Δεκαετής εγγύηση κερδοφορίας για τις ΗΠΑ μέσω της κρατικής αναπτυξιακής τράπεζας DFC, με φορολογικές ασυλίες.

• Η Ουκρανία διατηρεί την ιδιοκτησία κρατικών εταιρειών όπως η Ukrnafta και η Energoatom.

Το τι λείπει: η ασφάλεια

Παρά την οικονομική βαρύτητα της συμφωνίας, δεν περιλαμβάνει ρητές στρατιωτικές εγγυήσεις. Αντίθετα, κάνει αόριστη αναφορά σε «μακροπρόθεσμη στρατηγική ευθυγράμμιση». Δηλαδή, ούτε ΝΑΤΟ, ούτε προστατευτική ρήτρα τύπου Άρθρου 5.

Σύμφωνα με τους New York Times, οι ΗΠΑ απέρριψαν την πρόταση για εγγυήσεις ασφαλείας από πολύ νωρίς στη διαπραγμάτευση. Όπως σημειώνει το Reuters, τέτοιες εγγυήσεις ήταν αρχικός στόχος της ουκρανικής πλευράς, ο οποίος εγκαταλείφθηκε σταδιακά — ίσως ως αντάλλαγμα για τους οικονομικούς όρους της συμφωνίας.

Τι κερδίζουν οι ΗΠΑ

• Πρόσβαση σε κρίσιμα ορυκτά (λιθίου, σπάνιων γαιών, τιτανίου) για τη βιομηχανία υψηλής τεχνολογίας και την πράσινη μετάβαση.

• Σταθερό επενδυτικό πλαίσιο για αμερικανικές εταιρείες με γεωπολιτική αξία.

• Αντί για ένα πολυδάπανο «Plan Marshall», οι ΗΠΑ επιχειρούν αναδόμηση μέσω κερδοφορίας.

Τι κερδίζει (ή χάνει) η Ουκρανία

• Ρευστότητα και ξένο κεφάλαιο για ανοικοδόμηση χωρίς νέα χρέη.

• Περιορισμένη στρατιωτική υποστήριξη και αποδοχή ότι η ασφάλεια δεν αποτελεί πλέον κεντρική προτεραιότητα.

• Κίνδυνος να κατηγορηθεί ότι «ανταλλάσσει εθνικό πλούτο με πολιτική στήριξη».

Συμπέρασμα

Η συμφωνία ΗΠΑ–Ουκρανίας για την εκμετάλλευση φυσικών πόρων δείχνει τη μετατόπιση από τον ιδεαλισμό της «υπεράσπισης της δημοκρατίας» στον πραγματισμό των στρατηγικών επενδύσεων. Είναι μια συμφωνία που δεν υπόσχεται ειρήνη ή ένταξη στο ΝΑΤΟ, αλλά επιτρέπει στην Ουκρανική ηγεσία να μιλάει για αξιοποίηση του εδάφους από ξένες επενδύσεις. Μένει να φανεί αν αποτελεί το πρώτο βήμα προς την ανασυγκρότηση ή τον προάγγελο μιας Ουκρανίας εξαρτώμενης από ξένα συμφέροντα.

---