Το Ιράν ως Πόλος Αντίστασης: Γιατί Προκαλεί Άγχος στις Δυτικές Ηγεμονίες

Το Ιράν παραμένει ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα κράτη στη σύγχρονη διεθνή σκηνή. Ενώ οι δυτικές δυνάμεις και θεσμοί επικρίνουν το καθεστώς του για τα ανθρώπινα δικαιώματα και το πυρηνικό πρόγραμμα, μια εναλλακτική ανάλυση τονίζει ότι ο πυρήνας της σύγκρουσης βρίσκεται στην απροσάρμοστη ανεξαρτητοποίηση της χώρας.

---

Του Βασίλη Αλφειώτη

Εισαγωγή:
Το Ιράν παραμένει ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα κράτη στη σύγχρονη διεθνή σκηνή. Ενώ οι δυτικές δυνάμεις και θεσμοί επικρίνουν το καθεστώς του για τα ανθρώπινα δικαιώματα και το πυρηνικό πρόγραμμα, μια εναλλακτική ανάλυση τονίζει ότι ο πυρήνας της σύγκρουσης βρίσκεται στην απροσάρμοστη ανεξαρτητοποίηση της χώρας. Ακολουθούν οι βασικοί λόγοι για τους οποίους αυτή η θέση προκαλεί ανησυχία σε υποστηρικτές της παγκόσμιας δυτικής ηγεμονίας:

1. Γεωπολιτική Αυτονομία: Το "Όχι" ως Πολιτική

Από την Επανάσταση του 1979, το Ιράν απέκτησε ριζικά αντιδυτικό προσανατολισμό. Αρνήθηκε ένταξη σε δυτικούς θεσμούς (ΝΑΤΟ, ΔΝΤ) και ακολούθησε δική του εξωτερική πολιτική, συμμαχώντας με αντιδυτικές δυνάμεις (Ρωσία, Κίνα, "Άξονας Αντίστασης"). Η άρνηση ενσωμάτωσης στο υφιστάμενο σύστημα θεωρείται πρόκληση στη δυτική επιρροή στη Μέση Ανατολή.

2. Οικονομική Πρόκληση: Το Δολάριο υπό Απειλή

Το Ιράν ήταν από τα πρώτα κράτη που προώθησαν πωλήσεις πετρελαίου σε εναλλακτικά νομίσματα (γιουάν, ρούβλι), προσπαθώντας να παρακάμψει το δολάριο. Αυτό αγγίζει τον πυρήνα της αμερικανικής οικονομικής ισχύος – το πετροδολάριο – και ενθαρρύνει άλλες χώρες να ακολουθήσουν, υπονομεύοντας το δολαριακό σύστημα.

3. Πολιτισμικό Αντιπαράδειγμα: Η Αντίσταση στον "Woke" Καπιταλισμό

Ενώ η Δύση προάγει φιλελεύθερα κοινωνικά μοντέλα, το Ιράν επιμένει σε συντηρητικές αξίες (θρησκεία, οικογενειακό μοντέλο, αντι-ατομικισμός). Αυτή η ιδεολογική διαφορά μετατρέπει τη χώρα σε σύμβολο αντίστασης κατά της "πολιτισμικής παγκοσμιοποίησης" – ένα πρότυπο για άλλες κοινωνίες που αντιστέκονται στη δυτική πολιτισμική επιρροή.

4. Αυτάρκεια: Το Μάθημα της Ανθεκτικότητας

Παρά δεκαετίες καταστροφικών κυρώσεων, το Ιράν ανέπτυξε:

• Στρατιωτική βιομηχανία (drones, πυραυλικά, κυβερνοάμυνα) χωρίς δυτική τεχνολογία.

• Οικονομική αυτοδυναμία με έμφαση σε ενεργειακή κυριαρχία και εγχώρια παραγωγή.

• Εναλλακτικές εμπορικές οδούς (π.χ. μέσω Κίνας, Ρωσίας).

Αυτή η ανθεκτικότητα αποκαλύπτει τα όρια της δυτικής οικονομικής πίεσης και προσφέρει ένα παράδειγμα σε άλλα κράτη υπό κυρώσεις.

5. Η Στρατηγική Σημασία της Επιβίωσης

Ο μεγαλύτερος "φόβος" για τους παγκοσμιοποιητές δεν είναι το πυρηνικό όπλο, αλλά η επιτυχημένη επιβίωση του Ιράν. Αν μια χώρα μετρά αντιδυτική, ανεξάρτητη πολιτική αντέχει σε κυρώσεις, στρατιωτικές απειλές και διπλωματικό αποκλεισμό, γίνεται πρότυπο για άλλες εθνικιστικές ή αντιδυτικές δυνάμεις (Ινδία, Βραζιλία, Αίγυπτος κ.ά.) να αμφισβητήσουν τη δυτική ηγεμονία.

Κριτικές και Ισορροπίες

Φυσικά, αυτή η ανάλυση δεν αγνοεί τα προβλήματα του Ιράν:

• Καταστολή εσωτερικής αντιπολίτευσης.

• Υποστήριξη παραστρατιωτικών ομάδων (Hezbollah, Houthis).

• Οικονομική ύφεση λόγω κυρώσεων.
  Πολλοί αναλυτές επισημαίνουν ότι η επιβίωση του καθεστώτος οφείλεται περισσότερο στην καταστολή παρά στην αυταρέσκεια.

  Το Ζήτημα είναι το Σύστημα

Το Ιράν δεν απειλεί τη Δύση ως στρατιωτική υπερδύναμη, αλλά ως σύμβολο εναλλακτικής διάταξης. Η επιμονή του σε αυτονομία, η διάσπαση του δολαριακού μονοπωλίου, η πολιτισμική του ανθεκτικότητα και η στρατηγική του συμμαχία με άλλες "αντι-ηγεμονικές" δυνάμεις (BRICS+) τονίζουν ότι η μονοπολική εποχή τελειώνει. Όπως δήλωσε ο ιρανολόγος Dr. Arshin Adib-Moghaddam: "Ο φόβος που προκαλεί του Ιράν δεν είναι η δύναμή του, αλλά η απόδειξη του ότι υπάρχουν τρόποι να υπάρξεις εκτός του δυτικού οικοδομήματος. Αυτό είναι επαναστατικό."

Σημείωση: Αυτό το άρθρο παρουσιάζει μια ανάλυση βασισμένη σε γεωπολιτικές θεωρίες και δηλώσεις ιρανικής ηγεσίας/κριτικών της Δύσης. Δεν εκπροσωπεί απαραίτητα την άποψη του συντάκτη, αλλά αναδεικνύει τα επιχειρήματα που εξηγούν γιατί το Ιράν θεωρείται "πρόβλημα" από τις ηγεμονικές δυνάμεις.

---