Η Μεγάλη Συμφωνία: Η Ευρώπη Γίνεται Οικονομικός Δορυφόρος των ΗΠΑ - Μια Ανάλυση της Μεταφοράς Πλούτου και της Παραγωγής Φτώχειας

Geopolitics News | 6η Αυγούστου 2025

Εισαγωγή
Η πρόσφατη συμφωνία ΗΠΑ-ΕΕ για εμπόριο και ενέργεια, που εγκαινιάστηκε θριαμβευτικά, αποκαλύπτεται ως ένας νέος οικονομικός χάρτης που ενισχύει τη θέση των ΗΠΑ σε βάρος της Ευρώπης. Πίσω από τον ρητορικό περίβλημα της "συνεργασίας", κρύβεται μια σκληρή πραγματικότητα: η Ευρώπη οικειοθελώς αναλαμβάνει τον ρόλο οικονομικού δορυφόρου των ΗΠΑ, με μακροχρόνιες συνέπειες για τη βιομηχανική βάση, την ενεργειακή ασφάλεια και το βιοτικό επίπεδο των πολιτών της. Αυτό το άρθρο αναλύει τους μηχανισμούς αυτής της μεταφοράς πλούτου, τόσο από τον φτωχό Νότο της ΕΕ προς τον πλούσιο Βορρά όσο και από την ίδια την ΕΕ προς τις ΗΠΑ, όπως αποκαλύπτεται στο κείμενο "Το «ΜΕΓΑΛΟ DEAL» του Τραμπ με την Ευρώπη: Τι σημαίνει πραγματικά για την ΕΕ".

Η Συμφωνία ως Νομιμοποίηση της Αποβιομηχάνισης
Τα τελευταία χρόνια, μια ήδη υπάρχουσα τάση επιταχύνεται δραματικά: ευρωπαϊκές βιομηχανίες μετακινούνται μαζικά στις ΗΠΑ. Η συμφωνία δεν είναι απλώς συνεργασία - αποτελεί θεσμική νομιμοποίηση αυτής της εκροής. Τα €600 δισ. ευρώ σε επενδύσεις της ΕΕ στις ΗΠΑ δεν αποτελούν ένδειξη "ανάπτυξης", αλλά ξεκάθαρη έξοδο κεφαλαίων και παραγωγής. Οι δασμοί της εποχής Τραμπ και οι αυστηρές πράσινες ρυθμίσεις στην Ευρώπη έχουν ήδη καταστήσει την ευρωπαϊκή παραγωγή λιγότερο κερδοφόρα. Οι ΗΠΑ προσφέρουν φθηνή ενέργεια (ιδιαίτερα φυσικό αέριο), φιλικότερο ρυθμιστικό περιβάλλον και προστατευμένη εγχώρια αγορά. Η συμφωνία νομιμοποιεί και επιταχύνει αυτήν την οικονομική "αποξήρανση".

Η Ενεργειακή Εξάρτηση: Από την Ρωσία στις ΗΠΑ, Χειρότερα
Η ειρωνεία είναι κοφτή: η Ευρώπη διέκοψε τις ενεργειακές της σχέσεις με τη Ρωσία για λόγους γεωπολιτικής ανεξαρτησίας, μόνο για να δέσει τον εαυτό της σε μία ακόμη πιο δαπανηρή και ασταθή εξάρτηση. Η συμφωνία δεσμεύει την Ευρώπη να αγοράσει $750 δισεκατομμύρια σε Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο (LNG) και πετρέλαιο από τις ΗΠΑ μέσα σε τρία χρόνια - ποσότητα που ξεπερνά τις σημερινές εξαγωγικές δυνατότητες των ΗΠΑ. Για να εξασφαλίσει αυτές τις ποσότητες, η Ευρώπη αναγκάζεται να ανταγωνιστεί άλλους αγοραστές σε ένα παγκόσμιο ενεργειακό πλαίσιο, διασφαλίζοντας ακόμη υψηλότερες τιμές. Όπως επισημαίνει ο Steven Stapczynski του Bloomberg: "Οι κυβερνήσεις δεν καθορίζουν τις ροές φυσικού αερίου και πετρελαίου - το κάνουν τα κέρδη." Η Ευρώπη πληρώνει τώρα ένα υψηλό τίμημα για αυτήν την ενεργειακή υποτέλεια.

Οι Νικητές και οι Ηττημένοι: ΗΠΑ vs Ευρώπη
Το αποτέλεσμα είναι σαφές:

• Οι ΗΠΑ κερδίζουν: Αύξηση του ΑΕΠ, βιομηχανική αναγέννηση, τεράστιες εξαγωγές ενέργειας, και προσέλκυση ευρωπαϊκών επενδύσεων και εργασίας. Η συμφωνία αποτελεί ουσιαστικά μία τεράστια ουρά για την αμερικανική οικονομία.

• Η Ευρώπη πληρώνει: Στασιμότητα, πανάκριβη ενεργειακή εξάρτηση, απώλεια βιομηχανικής βάσης, και εκροή κεφαλαίων. Η "ενεργειακή μετάβαση" μετατρέπεται σε μία δαπανηρή επιβάρυνση για τις ευρωπαϊκές οικονομίες και τους καταναλωτές.

Η Μεταφορά Πλούτου Εντός της ΕΕ: Νότος vs Βορράς
Αυτό το πλαίσιο επιδεινώνει τις υπάρχουσες ανισότητες εντός της ΕΕ. Ο φτωχότερος Νότος, με υψηλότερο χρέος και λιγότερο ανεπτυγμένη βιομηχανική βάση, αντιμετωπίζει μεγαλύτερες δυσκολίες στην ανταγωνιστικότητα υπό τις αυστηρές ρυθμίσεις της ΕΕ και τους δασμούς των ΗΠΑ. Οι επενδύσεις και οι θέσεις εργασίας συνεχίζουν να μετακινούνται προς τον πιο πλούσιο Βορρά, ο οποίος έχει μεγαλύτερες δυνατότητες προσαρμογής. Η συμφωνία ουσιαστικά επιταχύνει αυτήν την εσωτερική μεταφορά πλούτου προς το βορρά, αφήνοντας τον Νότο πιο ευάλωτο.

Το Κενό Διαρκώς Διευρύνεται
Η συμφωνία σηματοδοτεί μία σημαντική στροφή. Αντί να οικοδομήσει μία ισορροπημένη, ανεξάρτητη ευρωπαϊκή οικονομική δύναμη, η ΕΕ έχει εισέλθει σε μία σχέση ουσιαστικής οικονομικής υποτέλειας προς τις ΗΠΑ. Το χάσμα μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ, τόσο οικονομικά όσο και γεωπολιτικά, αναμένεται να συνεχίσει να διευρύνεται. Η Ευρώπη ανταλλάσσει την βιομηχανική της αυτονομία και την ενεργειακή της ασφάλεια για μία προσωρινή, δαπανηρή και ευάλωτη ενεργειακή εξάρτηση, ενώ μεταφέρει τον πλούτο και την παραγωγική της ικανότητα πέρα από τον Ατλαντικό. Το "Big Deal" αποκαλύπτεται ως μία μεγάλη νίκη για τις ΗΠΑ και μία μεγάλη ήττα για την Ευρώπη.

Συμπέρασμα
Η συμφωνία ΗΠΑ-ΕΕ αποτελεί ένα ορόσημο στην μετατόπιση της παγκόσμιας οικονομικής ισχύος. Για την Ευρώπη, αποτελεί μία οικειοθελή υποβάθμιση σε οικονομικό δορυφόρο, με μακροχρόνιες συνέπειες για την ανταγωνιστικότητα, την απασχόληση και το βιοτικό επίπεδο. Η μεταφορά πλούτου - τόσο από τον Νότο προς τον Βορρά εντός της ΕΕ όσο και από την Ευρώπη προς τις ΗΠΑ - είναι ένας βασικός μηχανισμός αυτής της αλλαγής. Η ειρωνεία της ακριβής ενεργειακής εξάρτησης από τις ΗΠΑ, μετά την απομάκρυνση από το ρωσικό αέριο, προσθέτει μία ακόμη πιο πικρή γεύση. Το μέλλον της ευρωπαϊκής βιομηχανίας και της οικονομικής της κυριαρχίας παραμένει βαθιά αβέβαιο υπό αυτήν τη νέα τάξη πραγμάτων. Η συμφωνία δεν είναι παρά μία ακόμη σημαντική πέτρα στο οικοδόμημα της ολοένα διευρυνόμενης οικονομικής άνισης μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης.

---