Ελλάδα – Ρωσία – Ισραήλ: Η Διπλή Γλώσσα της Ενεργειακής Διπλωματίας

Η ελληνική κυβέρνηση, ενώ επικαλείται την ηθική ανάγκη να "τιμωρήσει" τη Ρωσία για τον πόλεμο στην Ουκρανία, προωθεί ταυτόχρονα μια ιστορική συνεργασία με το Ισραήλ, παρά τις καταγγελίες για γενοκτονία στη Γάζα. Αυτή η φαινομενική αντίφαση αποτυπώνεται στο

Από τον Νίκο Πανόπουλο

Εισαγωγή
Η ελληνική κυβέρνηση, ενώ επικαλείται την ηθική ανάγκη να "τιμωρήσει" τη Ρωσία για τον πόλεμο στην Ουκρανία, προωθεί ταυτόχρονα μια ιστορική συνεργασία με το Ισραήλ, παρά τις καταγγελίες για γενοκτονία στη Γάζα. Αυτή η φαινομενική αντίφαση αποτυπώνεται στο Great Sea Interconnector, ένα τεράστιο υποθαλάσσιο καλώδιο ηλεκτρικής ενέργειας που συνδέει την Ελλάδα με την Κρήτη, την Κύπρο και, τελικά, με το Ισραήλ. Το έργο, που θα κοστίσει 2,5–4+ δισεκατομμύρια ευρώ, αποτελεί μονάδα μέτρησης της ελληνικής γεωστρατηγικής, αλλά και των διπλών μέτρων που τη χαρακτηρίζουν.

Από τη Ρωσία στο Ισραήλ: Η Ενεργειακή Μεταστροφή
Το 2022, η Ελλάδα ευθυγραμμίστηκε με τις κυρώσεις της ΕΕ εναντίον της Ρωσίας, μειώνοντας τις εισαγωγές φυσικού αερίου κατά 70% και διακόπτοντας ολοκληρωτικά τις ροές μέσω αγωγών το 2023. Η Αθήνα τόνισε την ανάγκη για "κοινή ευρωπαϊκή απάντηση" για να απομονώσει τη Μόσχα, σε μια κίνηση που παρουσιάστηκε ως ηθικό καθήκον έναντι της εισβολής στην Ουκρανία.

Ωστόσο, η ίδια κυβέρνηση δεν φαίνεται να έχει ανάλογους ενδοιασμούς όσον αφορά το Ισραήλ. Το Great Sea Interconnector (1.208 χλμ.), που θα ολοκληρωθεί μέχρι το 2030, θα επιτρέψει στο Ισραήλ να εξάγει ηλεκτρική ενέργεια από το κοίτασμα φυσικού αερίου Λεβιάθαν, ενώ ανοίγει τον δρόμο για εκμετάλλευση των υπεράκτιων κοιτασμάτων ανατολικά της Γάζας, με εκτιμώμενη αξία έως 500 δισεκατομμύρια δολάρια.

Διπλά Στάνταρ: Ανθρωπιστικό Κόστος vs. Γεωστρατηγικό Κέρδος
Η συνεργασία με το Ισραήλ έρχεται σε αντίθεση με τις καταστροφικές συνέπειες του πολέμου στη Γάζα. Σύμφωνα με εκθέσεις του UNRWA, το 92% της Γάζας έχει μετατραπεί σε ερείπια, ενώ ο αριθμός των νεκρών ξεπερνά τους 64.000 (με έρευνα του Lancet να υπογραμμίζει πως ο πραγματικός αριθμός μπορεί να είναι 40% υψηλότερος). Ακόμα και ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ χαρακτήρισε τις ισραηλινές επιχειρήσεις ως "απεχθείς".

Παρά ταύτα, η Ελλάδα επιλέγει να ενισχύσει την ενεργειακή της εξάρτηση από ένα κράτος κατηγορούμενο για παραβιάσεις διεθνούς δικαίου. Η αντίφαση αυτή εγείρει ερωτήματα: Γιατί η τιμωρία της Ρωσίας είναι ηθική επιταγή, ενώ η συνεργασία με το Ισραήλ παραμένει αναμφισβήτητη, παρά την καταστροφή της Γάζας;

Γεωπολιτική Πραγματικότητα: Η Στρατηγική της Αναγκαιότητας
Η απάντηση κρύβεται στην ανατολική Μεσόγειο. Η Ελλάδα, με το καλώδιο, θέλει να γίνει ενεργειακός κόμβος μεταξύ Ευρώπης, Ασίας και Αφρικής, μειώνοντας την εξάρτηση από ρωσικό αέριο και ενισχύοντας τη θέση της στο πλαίσιο της ΕΕ και του ΝΑΤΟ. Το Ισραήλ, από την πλευρά του, βλέπει στην Ελλάδα μια πύλη προς τις ευρωπαϊκές αγορές, ιδιαίτερα μετά την ανακάλυψη των κοιτασμάτων Leviathan και Γάζας-Maritime.

Παράλληλα, η Αθήνα υποστηρίζει την αμυντική συνεργασία με το Ισραήλ, με κοινές ασκήσεις και συμφωνίες αεροπορικής επιτήρησης, ενώ η Ρωσία παραμένει "επικίνδυνος αντίπαλος" λόγω της στήριξης στην Τουρκία και της παρουσίας στη Συρία.

Κριτική και Προκλήσεις
Οι κριτικοί επισημαίνουν ότι η Ελλάδα επιλέγει να αγνοεί το ανθρωπιστικό κρίσιμο στη Γάζα για να εξυπηρετήσει οικονομικά συμφέροντα. "Δεν γίνεται να καταδικάζουμε την εισβολή στην Ουκρανία, αλλά να συνεργαζόμαστε με ένα κράτος που εξολοθρεύει ολόκληρες οικογένειες στη Γάζα", δήλωνει πρόσφατα σύσσωμη η ελληνική αντιπολίτευση.

Επιπλέον, η συνεργασία με το Ισραήλ εντείνει τις εντάσεις με χώρες όπως η Τουρκία και η Ιορδανία, οι οποίες αντιτίθενται στην ισραηλινή επέκταση.

Συμπέρασμα: Η Ηθική στο Βωμό της Γεωστρατηγικής
Η ελληνική εξωτερική πολιτική εκφράζεται με ένα δίλημμα: ηθική συμπαράσταση ή γεωστρατηγικό όφελος; Η απόρριψη της ρωσικής ενέργειας και η στροφή προς το Ισραήλ αποκαλύπτουν μια πραγματικότητα όπου τα εθνικά συμφέροντα υπερισχύουν των ανθρωπιστικών αρχών.

Όπως έγραψε πρόσφατα η εφημερίδα Le Monde Diplomatique, "Η Ελλάδα δεν είναι η μόνη που εφαρμόζει διπλά στάνταρ. Είναι, όμως, μια από τις λίγες που το κάνουν τόσο εντυπωσιακά, σε μια εποχή που οι πολίτες απαιτούν διαφάνεια και συνέπεια". Σε έναν κόσμο όπου η ενέργεια καθορίζει τη διπλωματία, η Αθήνα φαίνεται να έχει διαλέξει πλευρά – ακόμα κι αν αυτό σημαίνει να κλείσει τα μάτια στη Γάζα.

---