Το Αδιάσπαστο; Αποσχιστικές Τάσεις στις ΗΠΑ Ξαναζωντανεύουν σε Καιρούς Κρίσης

ΛΟΣ ΑΝΤΖΕΛΕΣ – Καπνοί από εστίες βανδαλισμού και αντιφεγγιά λεηλατημένων καταστημάτων σημάδεψαν τον ουρανό του Λος Άντζελες τις τελευταίες νύχτες. Αφορμή: έντονες διαδηλώσεις κατά της μεταναστευτικής πολιτικής που ξέφυγαν από τα χαλινάρια. Αλλά στο χάος αυτό, κάποιοι βλέπουν περισσότερα από αγανάκτηση: βλέπουν ευκαιρία.

---

Του Βασίλη Αλφειώτη

ΛΟΣ ΑΝΤΖΕΛΕΣ – Καπνοί από εστίες βανδαλισμού και αντιφεγγιά λεηλατημένων καταστημάτων σημάδεψαν τον ουρανό του Λος Άντζελες τις τελευταίες νύχτες. Αφορμή: έντονες διαδηλώσεις κατά της μεταναστευτικής πολιτικής που ξέφυγαν από τα χαλινάρια. Αλλά στο χάος αυτό, κάποιοι βλέπουν περισσότερα από αγανάκτηση: βλέπουν ευκαιρία.

Το California National Party (CNP) και το κίνημα Yes California ανέλαβαν να μετατρέψουν την κοινωνική αναταραχή σε πολιτικό κεφάλαιο. Με μηνύματα που προβάλλουν την ιδέα της ανεξαρτησίας, επιμένουν πως για τη «Χρυσή Πολιτεία» έχει φτάσει η ώρα του «τώρα ή ποτέ». ο επιχείρημά τους; Η Καλιφόρνια, ως μια από τις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου, δεν έχει ανάγκη την Ουάσιγκτον και φέρνει το βάρος μιας Ένωσης που δεν αντιπροσωπεύει τις αξίες ή τα οικονομικά της συμφέροντα.

Ωστόσο, το όνειρο της απόσχισης δεν γεννήθηκε χθες στις καμένες λεωφόρους του Λ.Α. Είναι ένας παλιός, επίμονος παλμός που χτυπάει στην καρδιά της αμερικανικής ιστορίας από την εποχή του Εμφυλίου Πολέμου (1861-1865), όταν η Συνομοσπονδία του Νότου (Confederacy) αποπειράθηκε – και απέτυχε οικτρά – να αποσχιστεί. Ακόμα και σήμερα, σε μια εποχή που η ενότητα φαίνεται να κυριαρχεί στην επιφάνεια, το όνειρο της αυτοδιάθεσης παραμένει ζωντανό σε αρκετές πολιτείες και εδάφη:

• Καλιφόρνια (CNP & Yes California): Η οικονομική υπεροχή και η πολιτισμική/πολιτική διαφοροποίηση από την υπόλοιπη Αμερική είναι τα κύρια καύσιμα. Τα τελευταία γεγονότα χρησιμοποιούνται ως απόδειξη μιας «ασυμβίβαστης» διαφοράς.

• Τέξας (Texas Nationalist Movement - TNM): Η «Πολιτεία του Αστέρα» διατηρεί πάντα ζωντανή τη ρητορική της ανεξαρτησίας, με ιδιαίτερη ένταση σε περιόδους σύγκρουσης με την ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Η τρέχουσα έντονη αντιπαράθεση μεταξύ του Ρεπουμπλικανού Κυβερνήτη Γκρεγκ Άμποτ και του Λευκού Οίκου για τα μεταναστευτικά και τα σύνορα δίνει νέο αέρα στο κίνημα.

• Αλάσκα (Alaskan Independence Party - AIP): Ιδρύθηκε το 1984 και στηρίζεται στην ιστορική μνήμη μιας πολιτείας που προσαρτήθηκε στις ΗΠΑ μόλις το 1959. Υπογραμμίζει την τεράστια γεωγραφική απόσταση, τον μοναδικό πολιτισμό και τους φυσικούς πόρους, υποστηρίζοντας την αυτοδιάθεση.

• Χαβάη: Εδώ, η κίνηση προέρχεται ιδιαίτερα από ιθαγενείς Χαβανέζους που δεν έχουν ξεχάσει την βίαιη ανατροπή της μοναρχίας τους από αμερικανικά συμφέροντα στα τέλη του 19ου αιώνα. Ζητούν αναγνώριση της κυριαρχίας τους, επιστροφή γαιών και προστασία του πλούσιου πολιτισμού και της γλώσσας τους.

• Πουέρτο Ρίκο (Puerto Rican Nationalist Party): Το κίνημα για ανεξαρτησία κινείται παράλληλα με αυτά για ενσωμάτωση ως πολιτεία. Εδράζεται στην ιστορία της αμερικανικής αποικιοκρατίας (το νησί κατακτήθηκε από την Ισπανία το 1898) και στην επιθυμία για πλήρη αυτοδιάθεση, ανεξάρτητα από την οικονομική βοήθεια.

Περιθωριακά κινήματα, αλλά Ανθεκτικά (και Επικίνδυνα σε Κρίσεις):

Παρόλο που κανένα από αυτά τα κινήματα δεν διαθέτει σήμερα ευρεία λαϊκή βάση ή ρεαλιστική προοπτική επιτυχίας (η Ανωτάτη Δικαιοσύνη των ΗΠΑ έχει αποφανθεί ξεκάθαρα υπέρ του μονολιθικού χαρακτήρα της Ένωσης), η σημασία τους δεν πρέπει να υποτιμάται. Λειτουργούν ως ένδειξη βαθύτερων ρηγμάτων – γεωγραφικών, πολιτισμικών, οικονομικών, πολιτικών – εντός της αμερικανικής κοινωνίας.

Και όπως δείχνει το πρόσφατο παράδειγμα της Καλιφόρνιας, σε περιόδους κοινωνικής αναταραχής, πολιτικής πόλωσης ή οξείας σύγκρουσης με την ομοσπονδιακή κυβέρνηση, αυτά τα ρήγματα τείνουν να διευρύνονται. Η ρητορική της απόσχισης αναδύεται ως ριζοσπαστική, συχνά συναισθηματικά φορτισμένη, απάντηση σε βαθιά αισθήματα αδικίας ή εγκατάλειψης.

Το «αδιάσπαστο» έθνος των Ηνωμένων Πολιτειών φαίνεται, λοιπόν, να φέρει εντός του μιαν συνεχή, αν και συνήθως χαμηλής έντασης, πρόκληση της ίδιας της έννοιας της ένωσής του. Μια πρόκληση που, σε καιρούς κρίσης, αποκτά ξαφνικά έναν πιο ουσιαστικό και απειλητικό τόνο. Το ερώτημα παραμένει: πόσο εύθραυστη μπορεί να γίνει αυτή η ένωση όταν οι κρίσεις πολλαπλασιάζονται και επιταχύνονται;

---