Ατζτλάν: Η Γεωπολιτική Σκιώδης Δύναμη που Αναζωπυρώνει την Ιδέα της "Αποσχιστικής" Νοτιοδυτικής Αμερικής

ΛΟΣ ΑΝΤΖΕΛΕΣ – Στις φλεγόμενες λεωφόρους του Λος Άντζελες, όπου διαδηλώσεις κατά των απελάσεων του ICE εκτροχιάζονται σε συγκρούσεις, ένα παλαιό αλλά ελάχιστα γνωστό κίνημα αναδεικνύεται ξανά ως σύμβολο ταυτότητας και αντίστασης: η Ατζτλάν.

---

Από τον Βασίλη Αλφειώτη

ΛΟΣ ΑΝΤΖΕΛΕΣ – Στις φλεγόμενες λεωφόρους του Λος Άντζελες, όπου διαδηλώσεις κατά των απελάσεων του ICE εκτροχιάζονται σε συγκρούσεις, ένα παλαιό αλλά ελάχιστα γνωστό κίνημα αναδεικνύεται ξανά ως σύμβολο ταυτότητας και αντίστασης: η Ατζτλάν. Το όνομά της προέρχεται από τη μυθική πατρίδα των Αζτέκων, που σύμφωνα με ιθαγενείς μύθους βρισκόταν βόρεια του σημερινού Μεξικού. Σήμερα, αποτελεί την ιδεολογική βάση μιας συλλογικής φαντασίας: τη διεκδίκηση της Νοτιοδυτικής Αμερικής (Καλιφόρνια, Αριζόνα, Νέο Μεξικό, Τέξας, κομμάτια άλλων πολιτειών) ως "συνεχούς της Μεξικανικής κληρονομιάς".

Το Μανιφέστο της Αντίστασης: Από το 1969 έως Σήμερα

Το 1969, στο Συνέδριο Chicano Youth Liberation του Ντένβερ, ο ποιητής Alurista παρουσίασε το "Plan Espiritual de Aztlan" – ένα μανιφέστο που μεταμόρφωνε την Ατζτλάν από μύθο σε πολιτικό όπλο. Με ρητορική εμπνευσμένη από αντιαποικιακούς αγώνες, χαρακτήριζε τους Λατίνους ως "χάλκινους ανθρώπους" (La Raza de Bronce) και τις ΗΠΑ ως "κατακτητές γκρινγκός". Οι βασικοί πυλώνες:

• Αυτοδιάθεση: Οικονομική, εκπαιδευτική και πολιτισμική ανεξαρτησία.

• Αυτοάμυνα: "Πολεμικό" κάλεσμα ενάντια σε "καταπιεστικές δυνάμεις".

• Διαχωρισμός: Δημιουργία ανεξάρτητου πολιτικού κόμματος για την Ατζτλάν.

Οργάνωση χωρίς Κέντρο: Η Δύναμη της Αποκέντρωσης

Αντί για ενιαίο κόμμα, η ιδέα της Ατζτλάν διαιωνίζεται μέσω δικτύων κοινωνικού ιστού:

• MEChA (Movimiento Estudiantil Chicanx de Aztlán): 400+ φοιτητικά παραρτήματα σε πανεπιστήμια, προωθούν την "ανεξαρτησία του μεσοδυτικού-κόσμου" και την πολιτισμική αναγέννηση.

• United Farm Workers: Το συνδικάτο του César Chávez, με βάση αγρότες-μετανάστες, ενσωματώνει τη ρητορική της Ατζτλάν στον αγώνα για εργασιακά δικαιώματα.

• Δίκτυα Αυτοάμυνας: Ομάδες όπως οι "Περιπολίες της Migra" επιτηρούν και αντιτίθενται σε επιχειρήσεις του ICE, δημιουργώντας "ζώνες προστασίας" σε λατινικές γειτονιές.

Σχίσματα και Παραδόξα: Ανεξαρτησία ή Ενδυνάμωση;

Το κίνημα δεν είναι μονολιθικό. Εσωτερικές ρήγματα το διχάζουν:

• Αποσχιστές: Ομάδες που επιδιώκουν είτε ανεξαρτησία είτε "επανένωση με το Μεξικό".

• Μεταρρυθμιστές: Οι προτιμώμενη τακτική της πλειοψηφίας, που αγωνίζονται για αυτονομία εντός του αμερικανικού συστήματος (π.χ. αναγνώριση γλώσσας, πολιτισμικά δικαιώματα).

• Έλλειψη Εξωτερικής Στήριξης: Το Μεξικό δεν αναγνωρίζει το κίνημα, φοβούμενο γεωπολιτική αστάθεια και τις συνέπειες στη διμερή σχέση με τις ΗΠΑ.

Αριθμοί και Πραγματικότητα: Το Ερωτηματικό της Λαϊκής Βάσης

Μια έρευνα Reuters-Ipsos (2018) αποκάλυψε διττές τάσεις μεταξύ Ισπανόφωνων της Νοτιοδύσης:

• 35% υπέρ της απόσχισης.

• 42% αντίθετοι.
  Παρόλο που η αποσχιστική τάση δεν είναι κυρίαρχη, η συναισθηματική προσκόλληση στην Ατζτλάν παραμένει ισχυρή ως σύμβολο ταυτότητας και αντίστασης.

Γεωπολιτική Σημασία: Γιατί το Ατζτλάν Είναι Κάτι Περισσότερο από "Μύθο"

1. Κινητοποίηση σε Κρίσεις:

   • Το 2006, 6 εκατομμύρια διαδηλωτές σε 200 πόλεις (με μεξικανικές σημαίες) αντιστάθηκαν σε αντιμεταναστευτικές πολιτικές.

   • Τον Μάρτιο 2024, δίκτυα αυτοάμυνας ανέλαβαν άμεσες δράσεις κατά του ICE, δείχνοντας λειτουργική οργάνωση.

2. Πολιτισμικός Πυρήνας Αντίστασης:
   Η ιδέα της Ατζτλάν ενώνει την ιστορική μνήμη της αμερικανικής κατακτητικότητας (ανατροπή της Χαβανέζικης μοναρχίας, προσάρτηση εδαφών από το Μεξικό) με σύγχρονες κοινωνικοοικονομικές ανισότητες.

3. Απειλή για την Εδαφική Ακεραιότητα:
   Αν και η πραγματική απόσχιση είναι αδύνατη χωρίς συνταγματική τροποποίηση, η ρητορική της Ατζτλάν εντείνει την κοινωνική πόλωση και αποξενώνει ολόκληρες κοινότητες από την αμερικανική εθνική αφήγηση.

Η Σκιά που Μεγαλώνει σε Περίοδο Ανισοτήτων

Η Ατζτλάν δεν είναι "σχέδιο διάλυσης των ΗΠΑ" – είναι η έκφραση ενος βαθιού ιστορικού τραύματος. Σε μια εποχή όπου η Καλιφόρνια αντιμετωπίζει κοινωνικές εκρήξεις, η ελκυστικότητά της δεν μετριέται σε εκλογικά ποσοστά, αλλά στη συνεχή αναπαραγωγή μιας εναλλακτικής εθνικής αφήγησης. Καθώς οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν αυξανόμενες εσωτερικές ρωγμές, η γεωπολιτική βαρύτητα τέτοιων κινημάτων θα εξαρτηθεί από μια κρίσιμη μεταβλητή: την ικανότητα του αμερικανικού κράτους να δώσει απαντήσεις σε αιτήματα ταυτότητας και δικαιοσύνης.

---