Αυστραλία: Από το Σύνδρομο Εγκατάλειψης στη Νέα Εθνική Αυτοπεποίθηση

Μια ματιά στην ταυτότητα, τις γεωπολιτικές φοβίες και την ευκαιρία αλλαγής πορείας

By Gary SigleyPublished: May 12, 2025 08:04 PM

Η Αυστραλία, συχνά περιγράφεται ως ένα «ανήσυχο έθνος» με φόβο εγκατάλειψης, μια ψυχολογική και γεωπολιτική συνθήκη που διαμορφώθηκε από την αρχή της αποικιοκρατικής ιστορίας της. Η ερώτηση «Τι είναι η Αυστραλία;» αποτελεί ένα διαχρονικό ερώτημα, και μετά τη νίκη του Πρωθυπουργού Άντονι Αλμπανέζι, προσφέρεται μια νέα ιστορική ευκαιρία να δοθεί μια ουσιαστική απάντηση.

Από τη βρετανική αποικιοκρατία στον αμερικανικό προστατευτισμό

Το ταυτοτικό τραύμα ξεκίνησε με την αποικιακή εισβολή το 1788, όταν οι Βρετανοί διεκδίκησαν κυριαρχία πάνω στα εδάφη των Ιθαγενών, οδηγώντας σε βίαιη εκτόπιση και εξολόθρευση. Βαθιά στο συλλογικό υποσυνείδητο των λευκών Αυστραλών ρίζωσε ο φόβος: αυτό που κατακτήθηκε με τη βία μπορεί να χαθεί με τη βία. Περιτριγυρισμένη από «Άλλους» στην Ασία, η λευκή Αυστραλία έβλεπε τον εαυτό της ως ένα απομονωμένο φυλάκιο που χρειαζόταν προστάτη.

Το 1942, η πτώση της Σιγκαπούρης και η επίθεση της Ιαπωνίας στο Μαλάκα απέδειξαν ότι η Βρετανία δεν μπορούσε να τη σώσει. Έτσι, η εξάρτηση μετατοπίστηκε στις ΗΠΑ. Η ασφάλεια έγινε προϊόν συναλλαγής: αμερικανικές βάσεις στην Αυστραλία και στρατιωτική στήριξη των ΗΠΑ σε αντάλλαγμα για «προστασία». Η Αυστραλία συμμετείχε έτσι στους αμερικανικούς πολέμους – ακόμη κι όταν αυτοί στρέφονταν κατά της Κίνας, του σημαντικότερου εμπορικού της εταίρου.

Μπορεί η Αυστραλία να σταθεί μόνη;

Φωνές όπως του πρώην Πρωθυπουργού Πολ Κίτινγκ τάχθηκαν υπέρ μιας πολυπολιτισμικής και ρεπουμπλικανικής ταυτότητας που δεν θα φοβάται την Ασία, αλλά θα συνεργάζεται μαζί της. Το όραμα: μια Αυστραλία ασφαλής εντός της Ασίας, όχι απέναντί της. Για να προχωρήσει, πρέπει να εγκαταλείψει το υπο-ιμπεριαλιστικό σύνδρομο και να αποδεσμευτεί από το δόγμα της τυφλής συμμαχίας με τις ΗΠΑ.

Το οξύμωρο είναι ότι η αμερικανική αστάθεια των τελευταίων ετών –με την απρόβλεπτη εξωτερική πολιτική και την αποδυνάμωση των δεσμεύσεών της– ξύπνησε την Αυστραλία. Όπως η Βρετανία την εγκατέλειψε το ’42, έτσι και οι ΗΠΑ μοιάζουν σήμερα λιγότερο αξιόπιστος προστάτης. Ο φόβος εγκατάλειψης επανήλθε, αυτή τη φορά με νέο επίκεντρο.

Η πρόκληση του Αλμπανέζι και το μέλλον

Ο Πρωθυπουργός Αλμπανέζι έχει μπροστά του μια ιστορική ευκαιρία:

• Να εγκαταλείψει το στρατιωτικό σύμφωνο AUKUS

• Να προσεγγίσει ουσιαστικά την Κίνα μέσω στρατηγικής εταιρικής σχέσης

• Να επενδύσει σοβαρά στην εκπαίδευση για την Ασία (Asian literacy) – κάτι που φθίνει εδώ και χρόνια

• Να ενσωματώσει πλήρως την ιθαγενή ταυτότητα και το πολυπολιτισμικό υπόβαθρο στο εθνικό αφήγημα

Μια τέτοια στροφή θα απαιτήσει θάρρος, στρατηγικό όραμα και αποδέσμευση από φοβικά σύνδρομα. Αλλά είναι ο μόνος δρόμος για να μεταμορφωθεί η Αυστραλία από ένα ανήσυχο έθνος σε ένα σίγουρο και ανεξάρτητο παίκτη στην περιοχή.

📌 Κάθε μεγάλο ταξίδι ξεκινά με ένα πρώτο βήμα. Η επιλογή πλέον ανήκει στην ίδια την Αυστραλία.

The author is a professor at the Australian Studies Center of Beijing Foreign Studies University. opinion@globaltimes.com.cn

---