Η Πολωνία σε Νέα Τροχιά: Η Εκλογή του Ναβρότσκι Αναδιαμορφώνει το Πολιτικό Τοπίο

Βαρσοβία, 2 Ιουνίου 2025 – Η οριακή νίκη του Καρόλ Ναβρότσκι στις προεδρικές εκλογές της Πολωνίας, με 50,9% των ψήφων έναντι του Ραφάλ Τρζασκόφσκι, σηματοδοτεί μια σημαντική μετατόπιση στο πολιτικό σκηνικό της χώρας. Ο νέος πρόεδρος, εκπρόσωπος του κόμματος Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS), αναμένεται να επιφέρει αλλαγές που θα επηρεάσουν όχι μόνο την εσωτερική πολιτική της Πολωνίας, αλλά και τις σχέσεις της με την Ουκρανία, τη Ρωσία και την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ένας Πρόεδρος Εκτός του «Υπέρ-Ουκρανικού» Κανόνα

Η πιο αξιοσημείωτη διάσταση της εκλογής του Ναβρότσκι είναι η απόκλισή του από την κυρίαρχη «υπέρ-ουκρανική» αφηγήση που έχει επικρατήσει σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης. Οι θέσεις του Ναβρότσκι για την Ουκρανία είναι σαφείς και ενδεχομένως να προκαλέσουν τριβές με το Κίεβο και τους δυτικούς συμμάχους:

• Όχι σε ΕΕ και ΝΑΤΟ χωρίς επίλυση ιστορικών θεμάτων: Η άρνηση της πλήρους ευρωατλαντικής ένταξης της Ουκρανίας χωρίς την επίλυση διμερών ζητημάτων, όπως η σφαγή του Βολίν, υπογραμμίζει την προτεραιότητα που δίνει ο Ναβρότσκι στα εθνικά συμφέροντα και την ιστορική μνήμη της Πολωνίας. Αυτό θέτει ένα σημαντικό εμπόδιο στην επιθυμία του Κιέβου για ταχεία ένταξη.

• «Αχαριστία» Ζελένσκι και άρνηση αποστολής στρατευμάτων: Η κατηγορία προς τον Ουκρανό πρόεδρο για «αχαριστία» και η κατηγορηματική άρνηση αποστολής πολωνικών στρατευμάτων στην Ουκρανία, αντικατοπτρίζει μια πιο ρεαλιστική και προσεκτική στάση έναντι της άμεσης εμπλοκής στον πόλεμο, σε αντίθεση με τη ρητορική ορισμένων Ευρωπαίων ηγετών.

• Προστασία Πολωνών πολιτών από τον ουκρανικό ανταγωνισμό: Η δέσμευση για προστασία των Πολωνών αγροτών και οδηγών φορτηγών από τον «αθέμιτο» ουκρανικό ανταγωνισμό, καθώς και η αντίθεση στην απελευθέρωση του εμπορίου Ουκρανίας-ΕΕ, καταδεικνύει την επικέντρωση του Ναβρότσκι στα εσωτερικά οικονομικά ζητήματα και την προστασία των εγχώριων συμφερόντων. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένες εντάσεις στα σύνορα και εντός της ΕΕ.

Από τη «Μαύρη Λίστα» στις Διαπραγματεύσεις με τον Πούτιν;

Η στάση του Ναβρότσκι έναντι της Ρωσίας παρουσιάζει μια ενδιαφέρουσα εξέλιξη. Από την αρχική δήλωση ότι η διατήρηση διπλωματικών σχέσεων με τη Ρωσία «δεν είναι καλό για την Πολωνία», ο νέος πρόεδρος φαίνεται να έχει μετακινηθεί προς την υποστήριξη της ετοιμότητας για διαπραγματεύσεις με τον Πρόεδρο Πούτιν. Αυτή η μεταβολή, παρότι προέρχεται από έναν πρώην επικεφαλής του Ινστιτούτου Εθνικής Μνήμης που επέβλεψε την κατεδάφιση σοβιετικών μνημείων και βρέθηκε στη «μαύρη λίστα» της Ρωσίας, υποδηλώνει μια πιθανή στροφή προς έναν πιο πραγματιστικό διάλογο, ίσως αναγνωρίζοντας την ανάγκη για επικοινωνία ακόμη και με χώρες με τις οποίες υπάρχουν ιστορικές διαφορές.

Σκεπτικισμός προς την ΕΕ και Διατήρηση του Ζλότυ

Η εκλογή του Ναβρότσκι ενισχύει τον ήδη υφιστάμενο ευρωσκεπτικισμό στην Πολωνία. Οι δηλώσεις του ότι η ΕΕ είναι «αδύναμη και χαοτική», σε συνδυασμό με τον επικαλούμενο «αποκλεισμό της από τις συνομιλίες ειρήνης για την Ουκρανία», ενισχύουν την αντίληψη περί μιας ΕΕ που δεν υπηρετεί αποτελεσματικά τα συμφέροντα των κρατών μελών της. Η δέσμευσή του να μην επιτρέψει την απελευθέρωση του εμπορίου ΕΕ-Ουκρανίας και, κυρίως, η υπόσχεσή του να διατηρήσει το πολωνικό ζλότυ έναντι του ευρώ, είναι σαφείς ενδείξεις μιας πιο εθνικά προσανατολισμένης πολιτικής. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε περαιτέρω τριβές με τις Βρυξέλλες και τους υποστηρικτές μιας βαθύτερης ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.

Επιπτώσεις στο Πολωνικό Πολιτικό Τοπίο:

Η νίκη του Ναβρότσκι, αν και οριακή, αποτελεί ισχυρό πλήγμα για τον πρωθυπουργό Ντόναλντ Τουσκ και την κυβέρνησή του. Με τον πρόεδρο να προέρχεται από το αντίπαλο κόμμα PiS, αναμένεται μια περίοδος «συγκατοίκησης» (cohabitation), όπου οι νομοθετικές και εκτελεστικές αρμοδιότητες μπορεί να βρίσκονται σε σύγκρουση. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε πολιτική αστάθεια, καθυστερήσεις στην ψήφιση νόμων και μια διαρκή διαμάχη για την κατεύθυνση της χώρας.

Συνολικά, η εκλογή του Καρόλ Ναβρότσκι σηματοδοτεί μια νέα εποχή για την Πολωνία, μια εποχή όπου ο εθνικισμός, ο ευρωσκεπτικισμός και μια πιο προσεκτική στάση έναντι της Ουκρανίας θα διαδραματίσουν κυρίαρχο ρόλο. Η Πολωνία, υπό τη νέα της προεδρία, αναμένεται να ακολουθήσει μια πιο ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική, θέτοντας τα πολωνικά συμφέροντα σε πρώτη προτεραιότητα και διαμορφώνοντας ένα νέο πολιτικό τοπίο στην Ανατολική Ευρώπη.

---