Κίνα-Ινδία: Η Αόρατη Μάχη για την Ασιατική Ηγεμονία
Του Βασίλη Αλφειώτη |Αθήνα, 20 Ιουλίου 2025
Ανάλυση των μη τεχνούμενων ζητημάτων πίσω από τη ρητορική της "κανονικοποίησης"
Η πρόσφατη επίσκεψη Τζαϊσάνκαρ στην Πεκίνο (14-15/7) – η πρώτη μετά τη θανατηφόρα σύγκρουση Γαλβάν (2020) – προβάλλεται ως "σημαντικό βήμα προς εμπιστοσύνη". Ωστόσο, πίσω από τις φωτογραφίες χειραψιών, κρύβεται μια συστημική ανασφάλεια:
1. Το Σύνορο ως Γεωπολιτικό Θέατρο: Πέραν της Στρατιωτικής Στάσης
Ανεπίλυτες Ζώνες: 8 από τις 10 "ζώνες τριβής" στο Λαντάκ παραμένουν αδιευθέτητες, ενώ η Κίνα επιταχύνει την οχύρωση Αρουνατσάλ Πραντές (το οποίο ονομάζει "Νότιο Θιβέτ").
Ψυχολογικός Πόλεμος: Το Υπουργείο Εξωτερικών της Ινδίας κατήγγειλε "συστηματική διάβρωση εδαφών μέσω ψυχολογικών εχθροπραξιών" – συμπεριλαμβανομένων παραποιημένων χαρτών και ψηφιακής προπαγάνδας.
Στρατηγική Αμφιβολία: "Η Κίνα δεν θέλει πόλεμο, αλλά δεν θέλει ούτε λύση", εξηγεί ο ανάλυσης Brahma Chellaney. "Το σύνορο είναι εργαλείο πίεσης για να περιορίσει την ινδική στρατηγική ανάπτυξη".
2. Οικονομικός Ανταγωνισμός: Ο "Αόρατος Αποκλεισμός"
Παρά την "οικονομική συμπληρωματικότητα", οι πραγματικές πρακτικές αποκαλύπτουν μια διττή στρατηγική:
Κινεζικές Τεχνολογικές Εταιρείες: Η Ινδία απαγόρευσε >500 κινεζικές εφαρμογές (TikTok, WeChat) λόγω απειλής εθνικής ασφάλειας, ενώ κινεζικές εταιρείες (Xiaomi, BYD) αντιμετωπίζουν φορολογικές ερευνητικές επιδρομές.
Ινδική Αντι-Ανάπτυξη: Το "Make in India" στοχεύει στη μείωση της εισαγωγής κινεζικών προϊόντων από $100 δις (2022) σε $70 δις έως 2027. Παράλληλα, το Νέο Δελχί προωθεί την εναλλακτική αλυσίδα εφοδιασμού QUAD+ (ΗΠΑ-Ιαπωνία-Αυστραλία).
Κρυφός Αγώνας Υποδομών: Το κινεζικό "Belt and Road" (BRI) και το ινδο-ευρωπαϊκό IMEC (με κρίσιμο ρόλο της Ελλάδος στο λιμάνι του Πειραιά) ανταγωνίζονται για την κυριαρχία σε λογιστικές διαδρομές από την Ασία στην Ευρώπη.
Στατιστική Επίγνωσης: 78% των Ινδών επιχειρηματιών θεωρούν την Κίνα "στρατηγικό, όχι οικονομικό, αντίπαλο" (Πανεπιστήμιο Τζαβαχαράλ Νεχρού, 2024).
3. Παγκόσμιος Νότος: Η Μάχη για την Ηγεμονία χωρίς Διακήρυξη
Η κοινή ρητορική για "ανάπτυξη του Νότου" κρύβει μια σιωπηρή διαμάχη επιρροής:
Αφρική: Η Κίνα κατέχει 1/3 των υποδομών τηλεπικοινωνιών της ηπείρου, ενώ η Ινδία επενδύει σε γεωργική τεχνογνωσία (φάρμες μοντέλου στην Αιθιοπία, Σενεγάλη).
Νησιωτικές Πολιτείες Ινδικού Ωκεανού: Το Νέο Δελχί χορηγεί στρατιωτική βοήθεια (radar, περιπολικά) σε Μαλδίβες και Μαυρίκιο για να αντισταθμίσει τις κινεζικές "διπλωματικές παγίδες" χρέους.
Δυναμική BRICS: Η Κίνα υποστηρίζει ένταξη Φίλο-Κινεζικών χωρών (Αίγυπτος, ΗΑΕ), ενώ η Ινδία πιέζει για εξισορρόπηση με Δυτικούς συμμέτοχους (Σαουδική Αραβία, Αργεντινή).
4. Η Αμερικανική Σκιά: Στρατηγική Αυτονομία vs Πραγματικὠν Συναλλαγών
Παρά την άρνηση του Μενόν (σύμβουλος ασφαλείας της Ινδίας ) για "αντίβαρο", τα δεδομένα δείχνουν εξέλιξη προς τις ΗΠΑ:
Στρατιωτική Διασυνδεσιμότητα: Η Ινδία αγόρασε αμερικανικά F-35 και θωρηκτά MQ-9B ειδικά για παρακολούθηση κινεζικών υποβρυχίων στον Βεγγαλικό Κόλπο.
QUAD+: Το Νέο Δελχί συμμετέχει σε αμυντικές ασκήσεις "Malabar" με ΗΠΑ-Ιαπωνία-Αυστραλία, με σενάρια αποκλεισμού κινεζικού ναυτικού.
Κρίσιμη Αξία: "Η Ινδία παίζει και στις δύο πλευρές", σημειώνει η Ashley Tellis (Carnegie Endowment). "Χρησιμοποιεί ρωσικό όπλο, αμερικανική αεροπορία και κινεζικά κεφάλαια – αλλά ταυτόχρονα ετοιμάζεται για σύγκρουση με όλους".
5. Προοπτική: Τέσσερα Σενάρια για το 2030
"Ψυχρός Συμβιβασμός" (70% πιθανότητα): Επιφανειακή ομαλοποίηση με συνεχιζόμενη υπονομέυση σε τρίτες αγορές.
"Οικονομικός Αποκλεισμός" (20%): Ινδία-Δύση δημιουργούν εναλλακτικό δίκτυο εμπορίου/άμυνας για να περικυκλώσουν την Κίνα.
"Πυρηνικό Ατύχημα" (5%): Εκτροπή σύγκρουσης στο Κασμίρ ή Νεπάλ σε πυρηνική ανταλλαγή.
"Ασιατικός Συνεταιρισμός" (5%): Κοινή ηγεσία σε κλίμα-τεχνολογία λόγω Δυτικής πίεσης.
Μενόν: "Η Αλήθεια των Αριθμών":
«Η Κίνα δαπανά $300 δις ετησίως για στρατό, η Ινδία $80 δις. Ποτέ δεν θα συγκρουστούμε άμεσα – είναι οικονομική αυτοκτονία. Αλλά το παιχνίδι των πρακτόρων και των πληροφοριών θα κλιμακωθεί.»
🔎 Κλείσιμο: Το Αδιέξοδο της Αυτονομίας
Η Ινδία βρίσκεται σε μια φαύλη ισορροπία:
Εσωτερική Πίεση: 65% των Ινδών (ηλικίας 18-35) υποστηρίζουν αντικινεζικό εθνικισμό.
Εξωτερικός Κίνδυνος: Η Κίνα ενισχύει το Πακιστάν (JF-17 αεροσκάφη, πυρηνικἠ τεχνολογία) και το Μιανμάρ (λιμάνι Κιάουκπίου).
Κομβικό Σημείο: Η Ινδία δεν μπορεί να υποχωρήσει στα συνοριακά θέματα χωρίς πολιτική κατάρρευση, ούτε η Κίνα να εγκαταλείψει το BRI χωρίς απώλεια κύρους.
Το μεγάλο ερώτημα δεν είναι αν θα συνεργαστούν, αλλά πόσο θα αποδυναμώσουν ο ένας τον άλλον στην αναδιάρθρωση της ασιατικής τάξης. Όπως καταλήγει ο Menon: «Η Ασία είναι μεγάλη για όλους – αλλά κανείς δεν το πιστεύει ακόμα».
Πηγές: SIPRI, Carnegie India, Observer Research Foundation, Πανεπιστήμιο Τζαβαχαράλ Νεχρού, Γραφείο Εθνικής Αερογαλακτικής Πληροφόρησης (NGA)
