Όπλα για την Αθήνα ή για την Ουάσινγκτον; Το Δίλημμα της Ελληνικής Άμυνας

Η πρόσφατη ανακοίνωση ότι η νέα φρεγάτα «Κίμων» θα κάνει την παρθενική της αποστολή στον Ειρηνικό Ωκεανό, συμμετέχοντας στην τεράστια αμερικανική άσκηση RIMPAC, ανοίγει βαθύτερα ερωτήματα για την κατεύθυνση της ελληνικής αμυντικής πολιτικής.

---

Από τον Νίκο Πανόπουλο

Η πρόσφατη ανακοίνωση ότι η νέα φρεγάτα «Κίμων» θα κάνει την παρθενική της αποστολή στον Ειρηνικό Ωκεανό, συμμετέχοντας στην τεράστια αμερικανική άσκηση RIMPAC¹, ανοίγει βαθύτερα ερωτήματα για την κατεύθυνση της ελληνικής αμυντικής πολιτικής. Ενώ η Τουρκία παραμένει η κύρια – και πιο άμεση – απειλή για την εθνική κυριαρχία, η Αθήνα επενδύει δισεκατομμύρια σε υπερσύγχρονα όπλα και προβάλλει στρατιωτική δύναμη στην άλλη άκρη του κόσμου. Γεννάται λοιπόν το ερώτημα: Ποιος είναι ο αληθινός λόγος για τις μαζικές αμυντικές αγορές; Η προστασία από τον γείτονα, ή η εξυπηρἐτηση συμμαχικών σχεδίων υπό την ηγεσία των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ;

Το Επιχείρημα της Αυτοάμυνας: Απέναντι στην Τουρκική Απειλή

• Άμεση Αναγκαιότητα: Η Τουρκία διατηρεί την μεγαλύτερη στρατιωτική δύναμη στο ΝΑΤΟ μετά τις ΗΠΑ και ασκεί συνεχή πίεση με αμφισβητήσεις κυριαρχικών δικαιωμάτων στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Ο κίνδυνος είναι πραγματικός, παρὠν και καθημερινός.

• Σύγχρονη Τεχνολογία για Ισορροπία: Οι αγορές Rafale, F-35, αντιπυραυλικών συστημάτων (όπως τα S-300, Patriot), και οι νέες φρεγάτες FDI-Belharra (Κίμων, ακόμα 2) θεωρούνται απαραίτητες για να αντισταθμίσουν την τουρκική ποσοτική και ποιοτική υπεροχή και να διασφαλίσουν αποτρεπτικό δυναμικό.

• Εθνική Πρωτοβουλία: Η Ελλάδα δικαιολογεί τις ενισχύσεις ως κυριαρχικό δικαίωμα και αναγκαιότητα για την άμυνα της εδαφικής της ακεραιότητας. Η αναβάθμιση του στόλου μετά από 25+ χρόνια αδράνειας είναι, κατ' αυτήν την άποψη, υπέρτατης εθνικής σημασίας.

Το Σύνηθες Αφήγημα: Υποστήριξη Συμμαχικών Σκοπών και Γεωπολιτικής Κλίμακας

• Η Συμμετοχή στον Ειρηνικό (RIMPAC): Η αποστολή του «Κίμωνος» στον Ειρηνικό δεν είναι απλή άσκηση. Είναι συμβολική και πραγματική συμμετοχή στην αμερικανική στρατηγική για τον «έλεγχο» της θάλασσας της Νότιας Κίνας στον Ειρηνικό. Το US Indopacom ² επιδιώκει την ενεργό συμμετοχή ευρωπαϊκών συμμάχων.

• Στρατηγικός Συνεργάτης των ΗΠΑ: Η ύπαρξη της αμερικανικής βάσης στη Σούδα (Κρήτη) και η συνεχής ενίσχυση στρατιωτικής συνεργασίας τοποθετούν την Ελλάδα ως κρίσιμο ευρωπαϊκό «αεροπλανοφόρο» για προβολή δύναμης προς Ανατολή (Μέση Ανατολή) και νότια (Αφρική). Τα υπερσύγχρονα ελληνικά όπλα (ιδιαίτερα τα αεροσκάφη και τα πλοία) γίνονται de facto εξάρτημα του ΝΑΤΟικού/αμερικανικού δυναμικού στην ευρύτερη περιοχή.

• ΝΑΤΟική Συνεισφορά & Κύρος: Η συμμετοχή σε αποστολές όπως η RIMPAC και η ενεργός παρουσία σε ΝΑΤΟικές δράσεις ενισχύει την αξιοπιστία της Ελλάδας στην Συμμαχία, δείχνει υπευθυνότητα και μπορεί να μεταφραστεί σε πολιτική υποστήριξη από κρίσιμους εταίρους (π.χ. ΗΠΑ, Γαλλία).

Το Ερώτημα του Κόστους: Αξίζουν οι Επενδύσεις για την Εθνική Άμυνα ή για Τρίτους;

Κριτικοί της τρέχουσας πολιτικής θέτουν δύσκολα ερωτήματα:

1. Strategic Diversion³: Ενώ η Τουρκία είναι η άμεση απειλή, η προβολή δύναμης στον Ειρηνικό απομακρύνει πόρους και προσοχή. Είναι αυτό η βέλτιστη χρήση των περιορισμένων εθνικών πόρων;

2. Οικονομικό Βάρος: Τα δισεκατομμυρίων ευρώ προγράμματα (F-35, Rafale, FDI, αντιπυραυλικά) επιβαρύνουν δραματικά τον εθνικό προϋπολογισμό. Το ερώτημα είναι αν αυτές οι δαπάνες εξυπηρετούν πρωτίστως εθνικά συμφέροντα ή συμμαχικές/γεωπολιτικές ατζέντες που καθορίζονται στην Ουάσινγκτον.

3. Κίνδυνος Εμπλοκής: Η ενεργή συμμετοχή σε αμερικανικές στρατηγικές (π.χ. έναντι Κίνας) εγκυμονεί τον κίνδυνο να τραβηχτεί η Ελλάδα σε συγκρούσεις που δεν την αφορούν άμεσα, με απρόβλεπτες συνέπειες.

4. Πραγματική Αναλογία; Ποιο ποσοστό των δαπανών αφορά άμεση αντιμετώπιση τουρκικής απειλής και ποιο αφορά δυνατότητες προβολής δύναμης/υποστήριξης συμμάχων; Είναι ξεκάθαρη αυτή η διάκριση στην πολιτική της κυβέρνησης;

Μια Πολυσχιδής Απάντηση που Ζητά Διαφάνεια

Το ελληνικό αμυντικό δίλημμα δεν έχει απλή απάντηση. Είναι πιθανότατα συνδυασμός και των δύο παραγόντων:

• Η ανάγκη αποτρεπτικής ισχύος έναντι τηςΤουρκίας είναι πραγματική και καθοριστική για πολλές αγορές.

• Η επιθυμία να ενισχυθεί η συμμαχική θέση της χώρας, να εξασφαλιστεί πολιτική υποστήριξη και να γίνει αναγνωρίσιμος παίκτης στο ΝΑΤΟ, ωθεί προς μεγάλες επενδύσεις και συμμετοχή σε διεθνείς αποστολές.

• Η γεωπολιτική θέση της Ελλάδας την καθιστά φυσικό σύμμαχο για τις δυτικές δυνάμεις (κατά το κυρίαρχο αφήγημα ) σε ευρύτερους αγώνες επιρροής.

Ωστόσο, το κρίσιμο ερώτημα παραμένει: Διαθέτει η Ελλάδα – με τα σοβαρά οικονομικά της προβλήματα – την πολυτέλεια να λειτουργεί ταυτόχρονα ως τοπική αμυντική δύναμη έναντι Τουρκίας και ως στρατηγικός συνεργάτης των ΗΠΑ σε παγκόσμια σκηνικά; Και κυρίως, είναι ξεκάθαρη προς τον ελληνικό λαό η αναλογία και η προτεραιότητα μεταξύ αυτών των δύο στόχων;

Η αποστολή του «Κίμωνος» στον Ειρηνικό δεν είναι απλώς μια ναυτική άσκηση. Είναι ένα ισχυρό σύμβολο που αναδεικνύει την πολύπλοκη και δαπανηρή ισορροπία που η Ελλάδα προσπαθεί να διατηρήσει: μεταξύ της άμεσης εθνικής ασφάλειας και των απαιτήσεων μιας παγκόσμιας συμμαχικής στρατηγικής. Η διαφάνεια στο σχεδιασμό και η δημόσια συζήτηση για το πραγματικό κόστος και τους πραγματικούς στόχους αυτής της πολιτικής είναι πιο απαραίτητες από ποτέ.

1. RIMPAC (Rim of the Pacific Exercise) είναι η μεγαλύτερη διεθνής ναυτική άσκηση στον κόσμο, που διοργανώνεται από το US Indo-Pacific Command (US Indopacom). Πραγματοποιείται κάθε δύο χρόνια (τον Ιούνιο-Αύγουστο) στις ανατολικές ακτές της Χαβάης και αποτελεί κλειδί της αμερικανικής στρατηγικής στον Ειρηνικό.

2. US Indo-Pacific Command (US Indopacom) είναι η μεγαλύτερη ενοποιημένη διοίκηση μάχης (Unified Combatant Command) των ενόπλων δυνάμεων των ΗΠΑ, υπεύθυνη για τις στρατιωτικές επιχειρήσεις και την εφαρμογή της αμερικανικής στρατηγικής στον Ινδο-Ειρηνικό χώρο. Αποτελεί κρίσιμο εργαλείο της παγκόσμιας αμερικανικής στρατηγικής επιρροής.

3. Strategic Diversion αναφέρεται στην επικίνδυνη εκτροπή στρατιωτικών πόρων, προσοχής ή πολιτικής βαρύτητας από την αντιμετώπιση μιας άμεσης και υπαρκτής απειλής προς δευτερεύοντες ή καινοτόμους στόχους, με κίνδυνο να αδυνατίσει η θέση της χώρας απέναντι στον κύριο κίνδυνο.

---