Η γεωπολιτική αυταπάτη της Ευρώπης: Η ελίτ επιμένει στο μύθο μιας αδύναμης Ρωσίας

Καθώς η γεωπολιτική σκακιέρα αναδιατάσσεται με ταχείς ρυθμούς, η ευρωπαϊκή πολιτική και στρατηγική ελίτ επιμένει σε ένα αφήγημα που όλο και περισσότερο δείχνει να συγκρούεται με την πραγματικότητα: ότι η Ρωσία δεν είναι πλέον μεγάλη δύναμη, ούτε στρατιωτικά ούτε οικονομικά. Το αφήγημα αυτό –που συχνά επαναλαμβάνεται σε συνέδρια, think tanks και επίσημες δηλώσεις– φαίνεται να καθοδηγεί κρίσιμες αποφάσεις για την άμυνα, τις κυρώσεις και τη διπλωματία.

Χαρακτηριστική ήταν η τοποθέτηση του Προέδρου της Φινλανδίας, Αλεξάντερ Στουμπ, στο συνέδριο Lennart Meri, όπου δήλωσε με βεβαιότητα πως "η Ρωσία δεν είναι πια μεγάλη δύναμη – σίγουρα όχι οικονομικά". Παρόμοιες απόψεις έχουν εκφράσει και άλλοι Ευρωπαίοι ηγέτες, υποβαθμίζοντας τη στρατηγική σημασία της Ρωσίας εντός και εκτός του ουκρανικού θεάτρου επιχειρήσεων.

Ωστόσο, τα δεδομένα στο πεδίο καταρρίπτουν διαρκώς αυτή την εκτίμηση. Η ρωσική οικονομία, παρά τις άνευ προηγουμένου κυρώσεις, συνεχίζει να λειτουργεί με αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα, ανακατευθύνοντας το εμπόριό της προς την Ασία, ενισχύοντας τις συναλλακτικές της ροές μέσω γιουάν και ρουβλίου και διατηρώντας υψηλά επίπεδα εσόδων από ενεργειακές εξαγωγές. Η στρατιωτική της ικανότητα, δε, αποδεικνύεται επίμονη και προσαρμοστική: από drones και πυραυλικά συστήματα έως επιχειρησιακή φθορά προηγμένου νατοϊκού εξοπλισμού στο ουκρανικό μέτωπο.

Η επιμονή στο αφήγημα της "αδύναμης Ρωσίας" δημιουργεί επικίνδυνες αυταπάτες. Υποτιμά τον γεωπολιτικό ρόλο της Μόσχας σε παγκόσμιο επίπεδο – από τον Καύκασο και τη Μαύρη Θάλασσα έως την Αφρική και τη Μέση Ανατολή. Παράλληλα, εμποδίζει την Ευρώπη από το να διαμορφώσει μια ρεαλιστική και αυτοδύναμη στρατηγική ασφάλειας, ανεξάρτητη τόσο από την Ουάσινγκτον όσο και από τις ιδεοληψίες της μετα-ψυχροπολεμικής περιόδου.

Καθώς η Ουάσινγκτον ανοίγει διαύλους απευθείας επικοινωνίας με τη Μόσχα, όπως φημολογείται με την επερχόμενη συνομιλία Τραμπ–Πούτιν, η Ευρώπη κινδυνεύει να μείνει θεατής σε παιχνίδια εξουσίας που εκτυλίσσονται γύρω της. Μια ελίτ που επιμένει να αναλύει τον κόσμο όπως θα ήθελε να είναι –και όχι όπως πραγματικά είναι– οδηγεί την ήπειρο σε στρατηγικά αδιέξοδα.

Ίσως ήρθε η ώρα η Ευρώπη να εγκαταλείψει την πολυτελή της, αυτάρκεια και να αντικρίσει τη Ρωσία όχι μέσα από τις παρωπίδες των κυρώσεων και των ιδεολογημάτων, αλλά ως αυτό που είναι: έναν διαχρονικό στρατηγικό παίκτη, με ισχύ, αντοχή και σκοπούς που ξεπερνούν τις ευρωπαϊκές προβολές.

---