Ευρώπη σε Κρίση: Μαριονέτες Χωρίς Στρατηγική

Επμέλεια από την Δανάη Παπαδοπούλου | 13η Αυγούστου 2025

Ανάλυση των αυτοκαταστροφικών επιλογών της ΕΕ.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται σε μια άνευ προηγουμένου γεωπολιτική και διπλωματική κρίση, σύμφωνα με τον διεθνούς φήμης οικονομολόγο Jeffrey Sachs. Σε πρόσφατη δήλωσή του, ο Sachs χαρακτηρίζει την Ευρώπη ως «μαριονέτα χωρίς στρατηγική», η οποία έχει «στριμωχτεί σε μια γωνιά που συνεχώς μικραίνει». Μέσα από τρία βασικά επιχειρήματα, ο Αμερικανός αναλυτής αποκαλύπτει τις ρήξεις και τις παραδοχές που οδηγούν την ΕΕ σε μια αυτοκαταστροφική πορεία.

1. Άρνηση Διαλόγου με τη Ρωσία: Η Γειτονιά που Αγνοήθηκε

Η πρώτη αυτοκαταστροφική επιλογή της ΕΕ, σύμφωνα με τον Sachs, είναι η άρνηση πραγματικού διαλόγου με τη Ρωσία. Παρά το γεγονός ότι η Ρωσία αποτελεί μια γειτονική δύναμη με κοινά οικονομικά και ενεργειακά συμφέροντα, η Ευρώπη επιλέγει να την απομονώσει πολιτικά και οικονομικά. Ο Sachs τονίζει: «Η Ευρώπη έχει εγκλωβιστεί σε μια λογική ψυχρού πολέμου, αγνοώντας ότι η Ρωσία παραμένει αναπόσπαστο κομμάτι της ευρωπαϊκής γεωπολιτικής πραγματικότητας».
Η στάση αυτή, όπως υπογραμμίζεται στο κείμενο «Ευρώπη σε Κρίση», δεν είναι απλώς αναποτελεσματική αλλά και επικίνδυνη. Με την ενεργειακή εξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο να παραμένει υψηλή και τους γεωπολιτικούς ανταγωνισμούς στην Ανατολική Ευρώπη να οξύνονται, η ΕΕ κινδυνεύει να μετατραπεί σε «πυρομανή που παίζει με τις φλόγες», όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Sachs.

2. Προσβολές προς την Κίνα: Καίγοντας Γέφυρες με έναν Κρίσιμο Εταίρο

Το δεύτερο σημείο αυτοκαταστροφής, σύμφωνα με τον αναλυτή, είναι οι διπλωματικές γκάφες της ΕΕ απέναντι στην Κίνα. Ο Sachs καταγγέλλει ευρωπαίους ηγέτες, όπως την Ursula von der Leyen και τον António Costa, για «απίστευτη αλαζονεία» κατά τις επισκέψεις τους στην Κίνα. «Πηγαίνουν να διαπραγματευτούν και στη συνέχεια προσβάλλουν τους συνομιλητές τους», σχολιάζει ειρωνικά.
Η στάση αυτή, όπως επισημαίνεται στο κείμενο, δεν είναι μόνο αντιδιπλωματική αλλά και οικονομικά βλαπτική. Η Κίνα αποτελεί τον δεύτερο μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο της ΕΕ, ενώ οι επενδύσεις της σε πράσινη ενέργεια και υποδομές είναι ζωτικές για τον ευρωπαϊκό μετασχηματισμό. Καίγοντας γέφυρες με την Κίνα, η Ευρώπη «απομονώνεται σε έναν κόσμο που δεν την περιμένει», προειδοποιεί ο Sachs.

3. Υποταγή στις ΗΠΑ: Η Ταπείνωση της Ευρώπης

Το τρίτο και πιο κρίσιμο σημείο, σύμφωνα με τον Sachs, είναι η υποτέλεια της ΕΕ απέναντι στις ΗΠΑ. Παρά τις ρητορείες περί «ευρωπαϊκής κυριαρχίας», η Ευρώπη παραμένει «κράτος-υποτελές» των ΗΠΑ, ακόμη και υπό την προεδρία Τραμπ, ο οποίος έχει απορρίψει ανοιχτά τις ευρωπαϊκές θέσεις.
«Η Ευρώπη ταπεινώνεται από τις Ηνωμένες Πολιτείες, επειδή οι ηγέτες της φοβούνται να υπερασπιστούν τα δικά τους συμφέροντα», τονίζει ο Sachs. Το παράδοξο αυτής της υποτέλειας γίνεται ακόμη πιο εμφανές στη στάση της ΕΕ απέναντι στο Ιράν, την Ουκρανία και το εμπόριο, όπου οι ευρωπαϊκές πολιτικές υπακούουν σε αμερικανικές επιταγές, ακόμη και όταν αυτές είναι εις βάρος της ευρωπαϊκής οικονομίας.

Η Γεωπολιτική Αμηχανία της Ευρώπης

Ο Sachs συνοψίζει: «Η Ευρώπη έχει χάσει τον προσανατολισμό της. Αντί να χτίσει γέφυρες με τη Ρωσία, την Κίνα και άλλες αναδυόμενες δυνάμεις, επιλέγει να υποτάσσεται σε μια αμερικανική ηγεμονία που δεν την εκτιμά». Το αποτέλεσμα είναι μια ΕΕ που μοιάζει με «μαριονέτα»—μια Ένωση χωρίς στρατηγική αυτονομία, χωρίς διπλωματικό βάρος και χωρίς την ικανότητα να προστατεύσει τα συμφέροντά της.

Επίλογος: Η Προοπτική μιας Ευρώπης σε Διάλυση
Εάν η ΕΕ δεν αναθεωρήσει τις επιλογές της, προειδοποιεί ο Sachs, κινδυνεύει να μετατραπεί σε έναν «γεωπολιτικό περιθώριο», αναλώσιμο και ευάλωτο στις εξελίξεις. Η Ευρώπη, καταλήγει, «πρέπει να ξαναβρεί τη φωνή της—πριν είναι πολύ αργά».

— Το κείμενο βασίζεται στις δηλώσεις του Jeffrey Sachs και στην ανάλυση του άρθρου «Ευρώπη σε Κρίση: Μαριονέτες Χωρίς Στρατηγική».

---