Η κρίση στη Μέση Ανατολή μετατρέπεται σε παγκόσμια σύγκρουση δι' αντιπροσώπων

Η Μέση Ανατολή βρίσκεται ξανά στο επίκεντρο της παγκόσμιας αστάθειας. Όμως, σε αντίθεση με το παρελθόν, η σημερινή κρίση δεν αφορά απλώς τοπικές συγκρούσεις ή διμερείς αντιπαραθέσεις. Αντιθέτως, μετατρέπεται με ταχύτητα σε μια παγκόσμια αναμέτρηση δι’ αντιπροσώπων (proxy war), με μεγάλα γεωπολιτικά και στρατηγικά συμφέροντα να συγκρούονται στο παρασκήνιο — ή και στο προσκήνιο.

---

Του Συντακτικού Οργανισμού | Geopolitics-News.gr

Η Μέση Ανατολή βρίσκεται ξανά στο επίκεντρο της παγκόσμιας αστάθειας. Όμως, σε αντίθεση με το παρελθόν, η σημερινή κρίση δεν αφορά απλώς τοπικές συγκρούσεις ή διμερείς αντιπαραθέσεις. Αντιθέτως, μετατρέπεται με ταχύτητα σε μια παγκόσμια αναμέτρηση δι’ αντιπροσώπων (proxy war), με μεγάλα γεωπολιτικά και στρατηγικά συμφέροντα να συγκρούονται στο παρασκήνιο — ή και στο προσκήνιο.

Η αναζωπύρωση του πολέμου στη Γάζα μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς προκάλεσε αλυσιδωτές αντιδράσεις σε ολόκληρη την περιφέρεια. Οι επιθέσεις των Χούθι στην Ερυθρά Θάλασσα, η ένταση στα σύνορα Λιβάνου–Ισραήλ με τη Χεζμπολάχ, και οι επιδρομές σε συριακά και ιρακινά εδάφη φανερώνουν ότι το μέτωπο δεν είναι πια περιφερειακό.

Η Τεχεράνη, μέσω δικτύων που περιλαμβάνουν τη Χεζμπολάχ, τους Χούθι, και σιιτικές πολιτοφυλακές στο Ιράκ και τη Συρία, ασκεί πίεση στο Ισραήλ και τις ΗΠΑ χωρίς άμεση ανάμειξη. Πρόκειται για ένα μοντέλο "πόλεμου από απόσταση" που της προσφέρει στρατηγικό πλεονέκτημα με περιορισμένο ρίσκο.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες, αν και επιθυμούν να αποφύγουν ευθεία σύγκρουση με το Ιράν, έχουν αναπτύξει στρατιωτικές δυνάμεις στην Ανατολική Μεσόγειο και τον Κόλπο, υποστηρίζοντας την Ιερουσαλήμ τόσο στρατηγικά όσο και πληροφοριακά.

Η Ρωσία επιδιώκει να διατηρήσει την επιρροή της στη Συρία και να εμφανιστεί ως σταθεροποιητικός παράγοντας. Η Κίνα, από την πλευρά της, αναδεικνύεται ως «ουδέτερος» διαμεσολαβητής, προωθώντας πρωτοβουλίες διαλόγου και προστατεύοντας τα ενεργειακά της συμφέροντα στον Περσικό Κόλπο.

Ωστόσο, και οι δύο δυνάμεις βλέπουν τη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή ως ευκαιρία να φθείρουν την επιρροή των ΗΠΑ χωρίς άμεση εμπλοκή.

Για την δύση οι επιθέσεις των Χούθι σε εμπορικά πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα είναι απλώς τρομοκρατικές πράξεις. Συνιστούν όμως στρατηγική αμφισβήτηση της παγκόσμιας ναυτιλιακής κυριαρχίας και επηρεάζουν σοβαρά την παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού.

Το τοπίο θυμίζει την εποχή του Ψυχρού Πολέμου: συμμαχίες, επιρροές, και proxy δυνάμεις. Όμως, με την προσθήκη των νέων τεχνολογιών (drones, κυβερνοεπιθέσεις, ψυχολογικές επιχειρήσεις), η σύγκρουση του 21ου αιώνα είναι πιο πολυδιάστατη, ασύμμετρη και δύσκολα ελέγξιμη.

Η Μέση Ανατολή δεν είναι απλώς σε κρίση. Είναι το κεντρικό θέατρο μιας παγκόσμιας αναμέτρησης όπου η κάθε πράξη σε ένα πεδίο αντανακλά σε ολόκληρο το διεθνές σύστημα.

Η Τουρκία επιχειρεί να ελιχθεί μεταξύ Δύσης και Ανατολής, διατηρώντας σχέσεις με το Ισραήλ αλλά και φιλοξενώντας ηγετικά στελέχη της Χαμάς. Η ρητορική της Άγκυρας είναι έντονα φιλοπαλαιστινιακή, με τον Ερντογάν να εμφανίζεται ως υπερασπιστής του ισλαμικού κόσμου.

Η Σαουδική Αραβία επιχειρεί έναν λεπτό διπλωματικό χορό. Η ειρηνευτική προσέγγισή της προς το Ισραήλ μέσω της μεσολάβησης των ΗΠΑ παγώνει λόγω του πολέμου στη Γάζα. Την ίδια στιγμή, το Ριάντ έχει ήδη εξομαλύνει τις σχέσεις του με το Ιράν (με κινεζική διαμεσολάβηση), και δείχνει πρόθυμο να αναλάβει ρόλο σταθεροποιητή στον Κόλπο.

Οι Κούρδοι στη Συρία και το Βόρειο Ιράκ βρίσκονται στο σταυροδρόμι μεγάλων αντιτιθέμενων δυνάμεων: Τουρκία, ΗΠΑ, Ιράν και συριακό καθεστώς. Αν και υπήρξαν βασικός σύμμαχος των Αμερικανών στον πόλεμο κατά του ISIS, παραμένουν εκτεθειμένοι στην τουρκική στρατιωτική πίεση και την αβεβαιότητα της αμερικανικής στρατηγικής.

Η Αίγυπτος ελέγχει τη μοναδική πύλη εξόδου της Γάζας προς τον αραβικό κόσμο (Ράφα). Παρά τη διακριτική της στάση, είναι κρίσιμος παράγοντας σε κάθε παύση πυρός ή μελλοντική ανασυγκρότηση της Λωρίδας.

Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Κατάρ και Μπαχρέιν έχουν διαφοροποιημένες στρατηγικές. Το Κατάρ διατηρεί επαφή με τη Χαμάς και έχει ρόλο διαπραγματευτή. Αντιθέτως, τα ΗΑΕ επενδύουν στην εξομάλυνση σχέσεων με το Ισραήλ, ενώ ταυτόχρονα προβάλλουν ως τεχνοκρατική δύναμη επιρροής.

Για περισσότερες γεωπολιτικές αναλύσεις, ακολουθήστε το Geopolitics-News.gr. Κάνε εγγραφή στο newsletter μας και μείνε πάντα ένα βήμα μπροστά.

---