Η Εξωτερική Πολιτική της Ελλάδας Αντιμέτωπη με Κρίσεις και Προκλήσεις

Μια κριτική ματιά στις επιλογές της κυβέρνησης Μητσοτάκη μέσα από τις δηλώσεις του Δημήτρη Αβραμόπουλου

Εικόνα: Murat Kula/Turkish Presidency/Anadolu Agency/IMAGO

Του Νίκου Πανόπουλου | 6η Αυγούστου 2025

Την ώρα που η Τουρκία αναδεικνύεται σε κεντρικό παίκτη στη γεωπολιτική σκακιέρα της Ανατολικής Μεσογείου, η Ελλάδα παραμένει… θεατής. Την κριτική αυτή ασκεί με έντονο τρόπο ο πρώην επίτροπος της ΕΕ και αντιπρόεδρος της ΝΔ, Δημήτρης Αβραμόπουλος, σε άρθρο του με τίτλο «Η Ελλάδα απούσα και πάλι από το τραπέζι των αποφάσεων». Οι επισημάνσεις του, που έρχονται σε συνέχεια παρόμοιων θέσεων της αντιπολίτευσης, θέτουν ερωτήματα για την αποτελεσματικότητα της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής υπό την κυβέρνηση Κυριάκου Μητσοτάκη.

Η απουσία από κρίσιμα διπλωματικά fora

Κεντρικό σημείο της κριτικής αποτελεί η απουσία της Ελλάδας από την τριμερή συνάντηση Τουρκίας-Ιταλίας-Λιβύης στην Κωνσταντινούπολη. Όπως τονίζει ο κ. Αβραμόπουλος, η χώρα μας έμεινε εκτός ενός σημαντικού διαλόγου για το μεταναστευτικό και τις γεωπολιτικές ισορροπίες στην περιοχή. «Η Ελλάδα απουσίαζε μια ακόμη φορά, επιβεβαιώνοντας τον κίνδυνο να μείνει θεατής σε αποφάσεις που την αφορούν άμεσα», υπογραμμίζει.

Η απουσία αυτή δεν αποτελεί, σύμφωνα με τον πρώην υπουργό, μεμονωμένο γεγονός. Χαρακτηρίζεται ως αποτέλεσμα δύο βασικών αιτίων:

1. Η εμμονή στην απειλητική αντίληψη για την Τουρκία: Η κυριαρχία του «φόβου» και της «αίσθησης απειλής» από την Τουρκία έχει εγκλωβίσει την Ελλάδα σε μια στρατηγική αδράνεια. Αντί να αναζητήσει πεδία συνεργασίας –όπως η διαχείριση μεταναστευτικών ροών ή η ευρωπαϊκή ασφάλεια– η χώρα περιορίζεται σε διμερείς αντιπαραθέσεις.

2. Η στήριξη στον Χαφτάρ στη Λιβύη: Η απόφαση του 2019 να στηριχθεί ο αμφιλεγόμενος πολέμαρχος της Ανατολικής Λιβύης, Χαλίφα Χαφτάρ, έθεσε την Ελλάδα εκτός των κύριων διεθνών διαλόγων για τη Λιβύη (από το Βερολίνο μέχρι σήμερα) και αντίθετα από την ευρωπαϊκή γραμμή.

Η Τουρκία αναβαθμίζεται – Η Ελλάδα στο περιθώριο

Ο κ. Αβραμόπουλος επισημαίνει την αναβάθμιση της Τουρκίας ως σημαντικού εταίρου για την Ευρώπη και τον αραβικό κόσμο. Η Άγκυρα, αξιοποιώντας τη στρατιωτική της ισχύ (δεύτερη δύναμη στο ΝΑΤΟ) και την αμυντική βιομηχανία (π.χ. εξαγωγές drone), κεφαλαιοποιεί τη νέα γεωπολιτική πραγματικότητα. «Η Τουρκία αναδεικνύεται σε σημείο αναφοράς για τις εξαγωγές όπλων και σε συνομιλητή για κρίσιμα θέματα ασφάλειας και ενέργειας», αναφέρει.

Αντίθετα, η Ελλάδα παραμένει «εγκλωβισμένη σε φοβικά σύνδρομα», με αποτέλεσμα να χάνει ευκαιρίες για συμμετοχή σε πρωτοβουλίες που διαμορφώνουν τις ισορροπίες στην Μεσόγειο. Η στροφή της Ιταλίας υπό την πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι προς συνεργασίες με την Άγκυρα αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα της νέας πραγματικότητας.

Η ανάγκη για νέα στρατηγική

«Η χώρα μας δεν μπορεί να συνεχίσει να πορεύεται με πολιτική αδράνειας και εμμονές που οδηγούν σε απομόνωση», καταλήγει ο κ. Αβραμόπουλος. Προτείνει:

• Ρεαλιστική στρατηγική: Αντί του φόβου, βάση στον εξωστρεφή ρεαλισμό και τη συμμετοχή σε περιφερειακές πρωτοβουλίες.

• Διάλογος με την Τουρκία: Επανεκκίνηση των διαλόγων για το μεταναστευτικό, την ασφάλεια και την ενέργεια, χωρίς προκαταλήψεις.

• Επανεξέταση της Λιβυκής πολιτικής: Υιοθέτηση ισορροπημένης προσέγγισης που να συνδυάζει τα συμφέροντα της χώρας με τις ευρωπαϊκές κατευθύνσεις.

Η κυβέρνηση αντιμέτωπη με τις προκλήσεις και την εσωκομματική αποστασιοποίηση

Η κριτική του Δημήτρη Αβραμόπουλου δεν αποτελεί μεμονωμένη φωνή εντός της Νέας Δημοκρατίας, αλλά σηματοδοτεί την οριστική αποστασιοποίηση της παραδοσιακής δεξιάς από την κυβέρνηση Μητσοτάκη. Η στάση του πρώην αντιπροέδρου του κόμματος και επιτρόπου της ΕΕ έρχεται σε συνέχεια της διαρκούς αποδοκιμασίας που εκφράζουν εδώ και χρόνια οι Βαγγέλης Μεϊμαράκης, αλλά και οι ίδιοι οι Κώστας Καραμανλής και Αντώνης Σαμαράς. Όπως υπογράμμισε ο τελευταίος πρόσφατα, «η εξωτερική πολιτική δεν μπορεί να είναι θύμα εσωκομματικών ισορροπιών», κατηγορώντας την κυβέρνηση για αδιέξοδη στρατηγική.

Το παράδοξο της κατάστασης εντείνεται από το γεγονός ότι η πολιτική της κυβέρνησης Μητσοτάκη βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με όλες τις κοινοβουλευτικές δυνάμεις:

• Η αντιπολίτευση (ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ, ΚΚΕ, Ελληνική Λύση) έχει καταγγείλει εδώ και καιρό την "απομόνωση" της χώρας.

• Η ΝΔ του Καραμανλή-Σαμαρά αποστασιοποιείται ολοένα περισσότερο, με τα παραδοσιακά στελέχη της να κατηγορούν την ηγεσία για "εμμονές" και "εγκλωβισμό σε φοβικές λογικές".

• Ακόμη και συντηρητικοί αναλυτές και πρώην διπλωμάτες συμφωνούν με την ανάγκη αναθεώρησης της πολιτικής έναντι της Τουρκίας και της Λιβύης.

Η σφοδρότητα της κριτικής από το εσωτερικό του κόμματος θέτει σε αμφισβήτηση όχι μόνο την αποτελεσματικότητα της εξωτερικής πολιτικής, αλλά και την εσωκομματική συνοχή της ΝΔ. Όπως επισημαίνει πολιτικό στέλεχος της παράταξης, «η κυβέρνηση δεν ακούει ούτε τους ίδιους τους ανθρώπους της».

Η πρόκληση για τον Κυριάκο Μητσοτάκη
Η αποδοχή ή απόρριψη των προτάσεων Αβραμόπουλου (ρεαλισμός, διάλογος, επανεξέταση της Λιβυκής πολιτικής) θα αποτελέσει δοκιμή της ικανότητας της κυβέρνησης να αναπροσαρμοστεί. Εάν παραμείνει προσκολλημένη στην αδράνεια και τις εμμονές, κινδυνεύει όχι μόνο να χάσει το εύρος της περιφερειακής επιρροής, αλλά και να διχάσει βαθιά το εσωτερικό της κόμματός της.

Η ελληνική εξωτερική πολιτική βρίσκεται σε σταυροδρόμι. Η απάντηση στις προκλήσεις θα καθορίσει εάν η χώρα θα ανακτήσει τον πρωταγωνιστικό ρόλο της στην ανατολική Μεσόγειο ή θα συνεχίσει να παρακολουθεί από το περιθώριο τις αποφάσεις των άλλων.

Άρθρο βασισμένο στις δηλώσεις του Δημήτρη Αβραμόπουλου, τις εσωκομματικές εξελίξεις στην ΝΔ και την ανάλυση γεωπολιτικών εξελίξεων.

---