500.000 Κροάτες φωνάζουν «Za Dom Spremni» — Φασιστικός Χαιρετισμός από το Ανεξάρτητο Κράτος της Κροατίας

Jul 06, 2025

Μισό εκατομμύριο Κροάτες παρακολούθησαν τη συναυλία του Μάρκο Πέρκοβιτς Τόμσον, ενός αμφιλεγόμενου και διάσημου τραγουδιστή της πολεμικής περιόδου.

Πλαίσιο και Σημασία

Η φράση «Za Dom Spremni» (στα ελληνικά «Για την Πατρίδα, Έτοιμοι» ή «Για το Σπίτι, Έτοιμοι») αποτελεί έναν χαιρετισμό που χρησιμοποιήθηκε κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο από το Κροατικό Ουστάσε (Ustaše) κίνημα και ήταν το σύνθημα του Ανεξάρτητου Κράτους της Κροατίας (NDH), ενός φασιστικού κράτους-δορυφόρου της ναζιστικής Γερμανίας. Το κίνημα Ουστάσε ήταν υπεύθυνο για εκτεταμένες γενοκτονικές εκστρατείες εναντίον Σέρβων, Εβραίων, Ρομά και αντιφασιστών. Πολλοί το θεωρούν το κροατικό αντίστοιχο του ναζιστικού χαιρετισμού «Sieg Heil».

Ο Μάρκο Πέρκοβιτς Τόμσον και η Αμφιλεγόμενη Φήμη του

Ο Μάρκο Πέρκοβιτς Τόμσον είναι ένας εξαιρετικά δημοφιλής τραγουδιστής στην Κροατία, γνωστός για τα πατριωτικά του τραγούδια που αναφέρονται στον Πόλεμο της Ανεξαρτησίας της Κροατίας (1991-1995). Ωστόσο, έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις και επικρίσεις διεθνώς, αλλά και εντός της Κροατίας, λόγω της συστηματικής χρήσης του χαιρετισμού «Za Dom Spremni» στις συναυλίες του, συχνά στην εισαγωγή του τραγουδιού του «Bojna Čavoglave».

Σύνδεση με το Ουστάσε: Παρά το γεγονός ότι ο ίδιος αρνείται τις φασιστικές κατηγορίες, οι επικριτές του επισημαίνουν ότι η χρήση του συγκεκριμένου χαιρετισμού, καθώς και άλλων συμβόλων και αναφορών στις συναυλίες του, είναι άμεσα συνδεδεμένη με το Ουστάσε καθεστώς.
Δημοτικότητα και Πολιτική: Η τεράστια προσέλευση στις συναυλίες του Τόμσον υπογραμμίζει την πολυπλοκότητα των ιστορικών αφηγήσεων και την παρουσία ισχυρών εθνικιστικών ρευμάτων στην κροατική κοινωνία. Η δημοτικότητά του έχει ερμηνευτεί από κάποιους αναλυτές ως αποτέλεσμα βαθιάς κοινωνικής απογοήτευσης και της αναζήτησης ταυτότητας, με τον Τόμσον να προσφέρει απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα μέσω μιας «συναισθηματικής ατζέντας».
Αντιδράσεις: Οι συναυλίες του έχουν απαγορευτεί σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες (όπως η Ελβετία, η Αυστρία, η Γερμανία και η Ολλανδία) λόγω των φασιστικών συσχετίσεων. Εντός της Κροατίας, οι νομικές αποφάσεις σχετικά με τη χρήση του χαιρετισμού από τον Τόμσον είναι συχνά αντικρουόμενες, αν και το Συνταγματικό Δικαστήριο της Κροατίας έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι ο χαιρετισμός «Za Dom Spremni» ήταν επίσημος χαιρετισμός του καθεστώτος NDH και ότι η χρήση του είναι ασυμβίβαστη με το κροατικό Σύνταγμα.

Το γεγονός ότι μισό εκατομμύριο άνθρωποι φώναζαν αυτόν τον χαιρετισμό σε μια συναυλία αναδεικνύει τις συνεχιζόμενες προκλήσεις για την Κροατία όσον αφορά την αντιμετώπιση της ιστορίας της και της κληρονομιάς του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.