Ποιος στοχοποιείται καθώς το ΝΑΤΟ συμφωνεί να αυξήσει τις στρατιωτικές δαπάνες στο 5% του ΑΕΠ;
Κύριο άρθρο των Global Times
Illustration: Xia Qing/GT
(Δημοσιεύτηκε: 26 Ιουνίου 2025, 01:09 π.μ.)
Η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ για το 2025 πραγματοποιήθηκε την Τρίτη και την Τετάρτη στη Χάγη της Ολλανδίας. Στην κοινή δήλωση μετά τη συνεδρίαση, το πιο σημαντικό «αποτέλεσμα» ήταν η συμφωνία για αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 5% του ΑΕΠ — ένας στόχος που είχε προκαλέσει «έντονη αντίδραση» στην Ευρώπη όταν προτάθηκε από τις ΗΠΑ νωρίτερα φέτος. Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, δρώντας ως ο «πιστός πλασιέ» της Ουάσιγκτον, έκανε τα πάντα για να «παρασύρει» τις ευρωπαϊκές χώρες στο να ανοίξουν τα πορτοφόλια τους: Όταν η «ρωσική απειλή» δεν ήταν πλέον αρκετή, επιστράτευσε την «κινεζική απειλή», κάνοντας ανεύθυνα σχόλια για το ζήτημα της Ταϊβάν και σπιλώνοντας την Κίνα μέσω του ουκρανικού ζητήματος. Αυτό όχι μόνο σκάβει τον λάκκο των ευρωπαϊκών χωρών, αλλά προκαλεί και χάος στον κόσμο.
Η αύξηση των στρατιωτικών δαπανών από 2% σε 5% του ΑΕΠ μέσα σε μια δεκαετία — περισσότερο από διπλασιασμός — ισοδυναμεί με τρισεκατομμύρια δολάρια σε επιπλέον δαπάνες, καθιστώντας το ΝΑΤΟ έναν από τους ταχύτερα αναπτυσσόμενους παγκόσμιους παράγοντες στρατιωτικών εξοπλισμών. Η τελευταία φορά που το ΝΑΤΟ ζήτησε αύξηση στις αμυντικές δαπάνες ήταν το 2014, με τις μεγαλύτερες αυξήσεις να έρχονται από τις ανατολικές χώρες της Ευρώπης. Δέκα χρόνια μετά, έγιναν αυτές οι χώρες ασφαλέστερες; Η απάντηση είναι προφανής: όχι μόνο η Ανατολική Ευρώπη ενεπλάκη στον πόλεμο, αλλά ολόκληρη η Ευρώπη σύρθηκε στην ουκρανική κρίση και η παγκόσμια οικονομία υπέφερε. Η ανεξέλεγκτη και ασυγκράτητη στρατιωτική επέκταση του ΝΑΤΟ είναι σε μεγάλο βαθμό υπεύθυνη.
Η διογκωμένη απειλή ότι το κινεζικό ναυτικό είναι ήδη «ισοδύναμο» με το αμερικανικό και ότι η Κίνα θα «διαθέτει 1.000 πυρηνικές κεφαλές έως το 2030» αποτελεί στην ουσία μια προσπάθεια νομιμοποίησης της διείσδυσης του ΝΑΤΟ στον Ινδο-Ειρηνικό. Χρησιμοποιώντας την «κινεζική απειλή» για να δικαιολογήσει τη στρατιωτική του επέκταση, το ΝΑΤΟ έφτασε στο σημείο να ξεπεράσει τις ίδιες τις ΗΠΑ, δηλώνοντας ότι «προετοιμάζεται για πιθανή σύγκρουση στα Στενά της Ταϊβάν». Αν το ΝΑΤΟ επιμείνει να επεκτείνει τα πολεμικά του πλοκάμια στην Ασία, είναι σχεδόν βέβαιο ότι όσο περισσότερο αυξάνει τις στρατιωτικές του δαπάνες, τόσο μεγαλύτερο θα είναι το στρατηγικό κόστος για την Ευρώπη.
Αυτή η λογική του «εξοπλιζόμαστε κατηγορώντας τους άλλους ότι αποτελούν απειλή» δεν είναι μόνο ανόητη, αλλά και κακόβουλη. Όταν ο Ρούτε τόνισε ότι το ΝΑΤΟ «δεν έχει δυνατότητα αποχώρησης», δεν ήταν παρά ένας εκβιασμός προς τα μέλη της συμμαχίας: η αποχώρηση από τη συμμαχία δεν είναι επιλογή. Η δήλωσή του ότι «εξασφαλίζουμε το μέλλον μας» αποτελεί ουσιαστικά μια προσπάθεια να δέσει πλήρως την Ευρώπη στο πολεμικό άρμα των ΗΠΑ. Το ΝΑΤΟ, μια πολεμική μηχανή που έπρεπε να είχε διαλυθεί εδώ και καιρό, επιβιώνει πια μόνο γαντζωμένο στις πλάτες των ΗΠΑ, εκτελώντας τις «βρώμικες δουλειές» της Ουάσιγκτον και διαδίδοντας διαρκώς το παράλογο αφήγημα ότι «ο πόλεμος ισούται με ασφάλεια» για να φοβίσει τους Ευρωπαίους. Το ΝΑΤΟ έχει καταστεί καθαρό βάρος για την Ευρώπη. Κλασικό παράδειγμα: αν το ΝΑΤΟ δεν είχε επεκταθεί προς Ανατολάς, δεν θα υπήρχε σύγκρουση Ρωσίας–Ουκρανίας.
Από τους τέσσερις «εταίρους Ινδο-Ειρηνικού» (IP4) που το ΝΑΤΟ προσπαθεί να καλλιεργήσει, οι τρεις αρχηγοί κρατών δεν συμμετείχαν στη φετινή σύνοδο — εν μέρει λόγω ανησυχιών ότι, εν μέσω της αναταραχής στη Μέση Ανατολή, η σύνοδος «θα μπορούσε να μετατραπεί σε παγίδα». Οι χώρες αυτές δεν θέλουν να εμπλακούν σε συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή ούτε να εξαναγκαστούν να αυξήσουν τις στρατιωτικές τους δαπάνες. Το περιοδικό The Diplomat ανέφερε ότι η στοίχιση της Αυστραλίας με τις αποστολές των ΗΠΑ σε Ιράκ και Αφγανιστάν μετά την 11η Σεπτεμβρίου την οδήγησε σε μακροχρόνιες και δαπανηρές συγκρούσεις. Οι συγκρούσεις αυτές, που ξεκίνησαν από το ΝΑΤΟ υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, αποδείχθηκαν πολιτικά αντιδημοφιλείς και οικονομικά εξουθενωτικές. Είναι φανερό ότι η ιδέα της «ειρήνης μέσω ισχύος» είναι μη δημοφιλής στη διεθνή κοινότητα.
Η αστάθεια της αμερικανικής πολιτικής τα τελευταία χρόνια έχει οδηγήσει πολλές ευρωπαϊκές χώρες να θεωρούν πως πρέπει να ενισχύσουν την άμυνά τους και να μειώσουν την εξάρτηση από τις ΗΠΑ. Ωστόσο, η ραγδαία αύξηση των στρατιωτικών δαπανών του ΝΑΤΟ είναι σαφώς αντίθετη με αυτόν τον στόχο. Πριν από τη σύνοδο, ο Ρούτε είπε στον πρόεδρο Τραμπ: «Η Ευρώπη θα πληρώσει ακριβά, όπως πρέπει, και αυτό θα είναι η δική σου νίκη». Όταν το σχόλιο αυτό βγήκε στο φως, προκάλεσε θύελλα στα ΜΜΕ. Ωστόσο, αυτή η κολακεία και καυχησιολογία συνάντησε την περιφρόνηση του Τραμπ και την αμφισβήτησή του ως προς τη ρήτρα συλλογικής άμυνας του ΝΑΤΟ. Παρ’ όλα αυτά, ο Ρούτε συνέχισε να καθησυχάζει τους Ευρωπαίους λέγοντάς τους να «σταματήσουν να ανησυχούν» και να επικεντρωθούν «σε αυτόν τον μεγάλο εκνευρισμό: ότι δεν ξοδεύουμε αρκετά». Το ΝΑΤΟ καθοδηγείται εδώ και καιρό απόλυτα από τη θέληση των ΗΠΑ, αλλά αυτή η πράξη αυτοπαραπλάνησης αποκαλύπτει πόσο βαθιά είναι η «στρατηγική μη-αυτονομία» της Ευρώπης.
Η εποχή του ΝΑΤΟ έχει παρέλθει. Υπό το δόγμα «Πρώτα η Αμερική», η Ουάσιγκτον χρησιμοποιεί επανειλημμένα τη στάση «χωρίς λεφτά, χωρίς προστασία», μετατρέποντας το ΝΑΤΟ σε διαπραγματευτικό χαρτί στις γεωπολιτικές της δοσοληψίες. Η δέσμευση 5% του ΑΕΠ σε στρατιωτικές δαπάνες αποτελεί τεράστιο βάρος για τις ευρωπαϊκές χώρες — αλλά ακόμη κι αυτό δεν αρκεί για να ικανοποιήσει τη γεωπολιτική όρεξη των ΗΠΑ και απλώς θα τις κάνει να ζητούν ακόμα περισσότερα. Οι ευρωπαϊκές χώρες, ειδικά όσες δεν θέλουν να συρθούν σε πολέμους, πρέπει να διατηρήσουν καθαρό μυαλό.
