Οι παγκόσμιοι ανταγωνισμοί εμπεριέχουν τον πόλεμο

Oι κίνδυνοι που προκύπτουν από την ιμπεριαλιστική πολιτική των παγκόσμιων ανταγωνιστών συνεχώς αυξάνουν, ιδιαίτερα σε συνθήκες διασποράς των πυρηνικών όπλων και με ένα καπιταλισμό σε κρίση που κινείται χωρίς τα καθιερωμένα παλιότερα όρια.

Θα διαρκέσει η εκεχειρία και η διακοπή των βομβαρδισμών στο Ιράν και στο Ισραήλ;

Θα συνεχιστεί ο πολεμικός ανταγωνισμός των μεγάλων δυνάμεων για εξασφάλιση σφαιρών επιρροής σε όλο τον κόσμο;

Ο πρόεδρος Τραμπ πιεσμένος από το ισραηλινό λόμπι και τον Νετανιάχου βομβάρδισε τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν αλλά δεν είναι διατεθειμένος να συμμετάσχει σε ένα πόλεμο «τριβής» που θα χρειαστεί χρόνο για να ρίξει το καθεστώς, όπως θα ήθελε ο Νετανιάχου. Μια ανατροπή του καθεστώτος του Ιράν θα απελευθερώσει ανεξέλεγκτες δυνάμεις όχι μόνο στο Ιράν αλλά και στην ευρύτερη περιοχή. Οι θρόνοι των βασιλιάδων του Κόλπου θα κλονιστούν. Η αμερικανική κυβέρνηση κάνει πίσω.

Οι Ρεπουμπλικανοί σύμβουλοί του Τραμπ θέλουν να υλοποιήσουν το αρχικό προεκλογικό σχέδιο. Όχι εμπλοκή της Αμερικής σε μακροχρόνιους πολέμους, αναδιοργάνωση της αμερικανικής παραγωγικής βάσης, προστατευτισμός στην οικονομία και «ασφάλεια» στο εσωτερικό.

Το θέμα είναι αν μπορούν να τα φέρουν όλα στα μέτρα τους.

Το τεράστιο χρέος των 33 τρις δολ. των ΗΠΑ δεν επιτρέπει άλλες περιπέτειες. Θέλουν μια σταθερή στρατιωτική προετοιμασία για αντιμετώπιση της Κίνας, σε βάθος χρόνου. Ξέρουν ότι δεν μπορούν να αντιμετωπίζουν πάρα μόνο ένα μεγάλο αντίπαλο και πιθανόν ένα-δυο μικρούς. Γι αυτό αναθέτουν σε συμμάχους τον έλεγχο περιφερειών και οι ίδιοι θέλουν να ασχοληθούν με τα μεγάλα στρατηγικά ζητήματα και το εσωτερικό της χώρας τους, που έχει πληγεί οικονομικά και έχει ζητήματα αστάθειας.

Στη Μ. Ανατολή οι Αμερικανοί έχουν αναθέσει στο Ισραήλ και τη Σαουδική Αραβία να κρατούν την κατάσταση υπό έλεγχο ακόμη και με βάρβαρα μέσα.

Ο Νετανιάχου επιδιώκει αλλαγή χάρτη στη Μ. Ανατολή και προκάλεσε με το ισραηλινό λόμπι και τους νεοσυντηρητικούς την έκρηξη εφτά πολέμων στην ευρύτερη περιοχή από το 2001 – Ιράκ, Λιβύη, Σουδάν, Συρία, Λίβανος, Γάζα, τώρα το Ιράν.

Μήπως όμως ξεπεράστηκαν τα όρια και ο τελευταίος πόλεμος γυρίσει μπούμερανγκ, όχι τόσο με την ιρανική αντίδραση αλλά στη στάση της Ρωσίας και της Κίνας επειδή αγγίζει ζωτικά τους συμφέροντα;

Η Κίνα μέχρι το τέλος του χρόνου θα έχει ολοκληρώσει τη σιδηροδρομική γραμμή που θα μεταφέρει το 1/3 του ιρανικού πετρελαίου σιδηροδρομικώς και μέσω φιλικών χωρών της Κεντρικής Ασίας στην Κίνα. Δεν θα υπάρχει ο κίνδυνος στα στενά της Μαλαισίας που τα ελέγχει ο αμερικανικός στόλος και ο νέος δρόμος είναι συντομότερος.

Κατασκευάζει νέους δρόμους, σιδηροδρομικές γραμμές και λιμάνια ακόμη και σε υποβαθμισμένες περιοχές, με μελλοντικό στρατηγικό ενδιαφέρον.

Ο ιμπεριαλισμός της είναι κατ’ αρχήν εμπορικός και στη συνέχεια όταν εδραιωθεί και στρατιωτικός όπως έδειξε η περίπτωση του Πακιστάν με τα πετυχημένα κινεζικά αεροσκάφη Chengdu J-10, στην ολιγοήμερη σύγκρουση με τα ινδικά Rafale.

Η Ρωσία παρότι είναι απασχολημένη με το Ουκρανικό είναι πρόθυμη να διαθέσει αντιαεροπορικά και πολεμικά αεροσκάφη Su-35 στο Ιράν. Ως τώρα δεν διατέθηκαν γιατί όπως δήλωσε αυτές τις μέρες ο Πούτιν το Ιράν είχε δισταγμούς. Προφανώς δεν ήθελε να δυσαρεστήσει τη Δύση. Μέχρι που διαλύθηκε από τα αμερικανικά αεροπλάνα το πυρηνικό του πρόγραμμα, την ίδια ώρα που ήταν έτοιμο να υπογράψει συμφωνία περιορισμού του με τις ΗΠΑ.

Τα ρωσικά συμφέροντα εξυπηρετούνται με τον μελλοντικό δρόμο βορρά-νότου, που ξεκινά από τον Περσικό και καταλήγει στη Ρωσία.

Το Ιράν είναι σημαντικός μοχλός πίεσης των Αραβικών πετρελαιοπαραγωγών χωρών του Κόλπου και της τιμής του πετρελαίου μέσω OPEC.

Η Ρωσία και η Κίνα έχουν ζωτικά συμφέροντα από τη διατήρηση ενός αντιδυτικού Ιράν και δεν θα το αφήσουν έρμαιο στα καπρίτσια του Νετανυάχου. Το θέλουν αντιδυτικό αλλά εξαρτημένο και όχι με πυρηνικά όπλα γιατί μια «ισλαμική» βόμβα μπορεί να δελεάσει και άλλες ισλαμικές χώρες όπως η Σαουδική Αραβία και η Τουρκία.

Η Ρωσία θυμήθηκε την παλιά στρατιωτική της τέχνη, αναβίωσε τον πατριωτισμό και ξύπνησε την ξεχασμένη σοβιετική αμυντική βιομηχανία. Πουλάει ενέργεια όπου και όπως βρει και διατηρεί το επίπεδο διαβίωσης του λαού και την εξουσία του αυταρχικού Πούτιν.

Όταν συζητάει με τους Αμερικανούς απεσταλμένους η υπεροχή των Ρώσων διπλωματών είναι εμφανής. Διαθέτει σταθερό κρατικό μηχανισμό-μαζί και στρατιωτικό και υψηλή τεχνολογία.

Η Ευρώπη μειώνει τα κοινωνικά και αναπτυξιακά προγράμματα για να φτιάξει πάλι ισχυρούς στρατούς νομίζοντας ότι έτσι θα βρει πάλι το παλιό της μεγαλείο και την παλιά οικονομική της δύναμη. Την ίδια ώρα που η Ρωσία με σημαντική στρατιωτική υπεροχή παιδεύεται επί τρία χρόνια να καταλάβει το είκοσι τοις εκατό της Ουκρανίας, οι Ευρωπαίοι διαλαλούν ότι σε πέντε χρόνια θα κινδυνεύσει το Βερολίνο και το Παρίσι και γι αυτό πρέπει να τους βοηθήσουν ακόμη και οι Τούρκοι στους εξοπλισμούς αλλά και στον έλεγχο της Μαύρης Θάλασσας.

Οι λάθος δημοσιονομικές επιλογές και τα προγράμματα λιτότητας για τους εργαζόμενους μαζί με την απώλεια της φτηνής ρωσικής ενέργειας καθήλωσαν στην Ευρώπη τη βιομηχανική προοπτική και την κατανάλωση.

Η Μ. Βρετανία θεωρεί ότι ήρθε η κατάλληλη στιγμή για να αποκτήσει πάλι την παλιά της λάμψη, πρωτοστατώντας στην «υπεράσπιση» των ανατολικοευρωπαίων, χρησιμοποιώντας ως συνήθως την παραδοσιακή της πονηριά και διπλωματία.

Η σύνοδος κορυφής του ΝΑΤΟ στη Χάγη θα αποφασίσει να ξοδέψουν παραπάνω χρήματα για εξοπλισμούς ώστε να υπερβούν τον μέσο όρο του 2 τοις εκατό του ΑΕΠ και να πλησιάσουν το 5 τοις εκατό. Όμως ο καπιταλισμός στην Ευρώπη αγκομαχάει. Η γερμανική «ατμομηχανή» έχει πλέον μηδενική ταχύτητα ανάπτυξης και η γαλλική έχει βαλτώσει στα χρέη και στην απώλεια της επιρροής στην Αφρική. Έμειναν τα μεγαλεία, χάθηκε η ισχύς.

Από όλους τους διεθνείς παίχτες η Ευρώπη δεν έχει στρατηγικό σχέδιο και εξακολουθεί να έχει φαντασιώσεις μεγαλείου και φόβου.

Το ΝΑΤΟ – σύμφωνα με τις προβλέψεις στη Χάγη - βλέπει άμεση απειλή την Ρωσία και σαν πιο άμεση ασύμμετρη απειλή την τρομοκρατία από την Μ. Ανατολή και Αφρική.

Θεωρεί ότι η Κίνα προσπαθεί να επανασχεδιάσει τους διεθνείς κανόνες και να αυξήσει τις στρατιωτικές της δυνατότητες.

Για την αντιμετώπιση των απειλών προτείνει οργάνωση των κοινωνιών – «whole of society approach to resilience». Εδώ είναι φανεροί οι κίνδυνοι για τη Δημοκρατία από τη στρατιωτικοποίηση των κοινωνιών.

Οι ΗΠΑ διοικούνται από μια ομάδα βολονταριστών ακροδεξιών γύρω από τον Τραμπ που δεν έχουν μακροπρόθεσμο σχεδιασμό και στηρίζονται στην επιχειρηματική αντίληψη και την «εμπορική» διαίσθηση του αναγκαίου. Έχουν όμως αίσθηση των έσχατων κινδύνων που μπορούν να εκτροχιάσουν το σύστημα και σε αυτή την περίπτωση δέχονται να διαπραγματευτούν ακόμη και με τον «διάβολο» αρκεί να υπάρχει αμοιβαίο όφελος. Περιβάλλονται από έμπειρους στρατιωτικούς που έχουν δει τι σημαίνουν οι επιπολαιότητες στο Αφγανιστάν και το Ιράκ. Είδαν τι δυνάμεις βγήκαν στην επιφάνεια όταν προσπάθησαν να ρίξουν τον Άσαντ στη Συρία και αυτοί συγκρατούν τους βολονταριστές και το ισραηλινό λόμπι.

Στη χώρα μας η εξωτερική πολιτική παραπαίει σαν αποτέλεσμα λάθος προτεραιοτήτων και μονομερούς εξάρτησης. Η κυβέρνηση την αποκοίμιση του ελληνικού λαού την βάφτισε «ηρεμία».

Υποχώρησε στη Κάσο για την πόντιση ηλεκτρικού καλωδίου με την Κύπρο, όπως είχε κάθε διεθνές δικαίωμα. Στριμώχτηκε έτσι στα χωρικά ύδατα και απεμπόλησε κυριαρχικά δικαιώματα.

Στέλνει τώρα πολεμικά πλοία για να αποτρέψουν τους πρόσφυγες από τη Λιβύη και να δηλώσει την ελληνική παρουσία απέναντι στο καθεστώς-φάντασμα της Βεγγάζης.

Στέλνει όπλα και πυρομαχικά στην Ουκρανία, πυροβολαρχία PATRIOT στη Σαουδική Αραβία και ετοιμάζεται να στείλει την πρώτη φρεγάτα Belharra σε άσκηση στον Ειρηνικό με τον αμερικανικό στόλο.

Στηρίζει προκλητικά το καθεστώς Νετανυάχου, παρά τις θηριωδίες στη Γάζα.

Έχει κόψει κάθε σχέση με την Ρωσία ενώ την ίδια στιγμή οι εφοπλιστές που την στηρίζουν μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο κατά παράβαση των ευρωπαϊκών συμφωνιών.

Διατηρεί σχέση υποταγής με την αμερικανική κυβέρνηση και τους κυρίαρχους κύκλους στην Ευρώπη.

Οι υποστηριχτές της «ευρωπαϊκής αμυντικής αυτονομίας» που βρίσκονταν στο χώρο της σοσιαλδημοκρατίας και τώρα στηρίζουν την κυβέρνηση, σπρώχνουν στην κατεύθυνση του ευρωπαϊκού REARM και της σκληροπυρηνικής αντιπαράθεσης με την Ρωσία.

Η παραπάνω πολιτική παγιδεύει τη χώρα σε κύκλο διπλωματικής εξάρτησης και στέρησης αναπτυξιακών επενδύσεων, σε αντίθεση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Ισπανία.

Όσο υπάρχουν καπιταλιστικές κρίσεις ή κεφάλαια που πλεονάζουν και αναζητούν διέξοδο θα υπάρχουν ιμπεριαλισμοί και πόλεμοι. Είναι τόσο αναγκαίοι όσο η βαλβίδα στη κατσαρόλα του ατμού. Όπως είπαν κάποιοι «οι πόλεμοι εμπεριέχονται στις κρίσεις όπως η βροχή στα σύννεφα».

Όσο υπάρχει κατοχή κάποιας χώρας θα υπάρχουν απελευθερωτικοί πόλεμοι.

Όσο υπάρχουν ανισότητες θα υπάρχει δυσαρέσκεια και εξεγέρσεις.

Ακόμη και την επομένη του Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο άρχισε ο ψυχρός πόλεμος. Οι ενδιάμεσες καταστάσεις- «λίγο πόλεμος, λίγο ειρήνη», μπορεί να αποδειχτούν πολύ επικίνδυνες.

Όταν υπάρχουν παγκόσμιοι ανταγωνισμοί, οι πόλεμοι είναι «μεταδοτικοί». Από την Ουκρανία πηγαίνουν στη Μ. Ανατολή και από εκεί ποιος ξέρει σε ποιο αδύναμο κρίκο της παγκόσμιας αλυσίδας.

Οι κίνδυνοι που προκύπτουν από την ιμπεριαλιστική πολιτική των παγκόσμιων ανταγωνιστών συνεχώς αυξάνουν, ιδιαίτερα σε συνθήκες διασποράς των πυρηνικών όπλων και με ένα καπιταλισμό σε κρίση που κινείται χωρίς τα καθιερωμένα παλιότερα όρια.

Η χώρα μας δεν πρέπει να είναι φτερό στον άνεμο των τυχοδιωκτικών αρπακτικών κύκλων.

Οφείλουμε να διαφυλάξουμε την κυριαρχία μας και την ειρήνη στην περιοχή.

(Ο Νίκος Τόσκας είναι υποστράτηγος ε.α. και πρώην υπουργός)

---