Η ΕΕ σε Συναγερμό: Η Συμφωνία Ουκρανίας–ΗΠΑ για τα Ορυκτά και ο Αγώνας για Στρατηγική Σημασία

Η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται σε έντονη ανησυχία μετά την ανακοίνωση της συμφωνίας ΗΠΑ–Ουκρανίας για στρατηγική συνεργασία στους ορυκτούς πόρους. Αν και η Κομισιόν προσπαθεί να υποβαθμίσει τις εξελίξεις, δηλώνοντας ότι η συμφωνία δεν είναι «αποκλειστική» και ότι η Ουκρανία παραμένει «ελεύθερη να συνεργαστεί» με την ΕΕ, οι ενδείξεις είναι σαφείς: οι Βρυξέλλες αισθάνονται ότι παραγκωνίζονται.

Η στρατηγική σύμπραξη του 2021 και ο ρόλος της ΕΕ

Η Στρατηγική Εταιρική Σχέση για Πρώτες Ύλες που υπεγράφη το 2021 μεταξύ ΕΕ και Ουκρανίας είχε στόχο να εξασφαλίσει ευρωπαϊκή πρόσβαση σε κρίσιμα ορυκτά και να μειώσει την εξάρτηση από τρίτες χώρες – κυρίως την Κίνα.

Η συμφωνία θεωρήθηκε τότε μεγάλη γεωοικονομική επιτυχία της Ένωσης. Ωστόσο, η σημερινή πρωτοβουλία της Ουάσινγκτον –με οικονομικό βάθος, επενδυτικά εργαλεία και εγγυήσεις χρηματοδότησης– θέτει υπό αμφισβήτηση την ικανότητα της ΕΕ να διατηρήσει επιρροή στην Ουκρανία.

Η γεωπολιτική διάσταση της σύγκρουσης

Η ΕΕ αντιλαμβάνεται ότι η στρατηγική αξία της Ουκρανίας δεν περιορίζεται στο πεδίο της ασφάλειας ή της ενέργειας, αλλά εκτείνεται πλέον στην παγκόσμια μάχη για πρόσβαση σε σπάνιες γαίες και κρίσιμα μέταλλα.

Η συνεργασία ΗΠΑ–Ουκρανίας μπορεί να σημάνει:

• Απώλεια πρόσβασης σε ουκρανικά κοιτάσματα για ευρωπαϊκές εταιρείες

• Μείωση της πολιτικής επιρροής της ΕΕ στην περιοχή

• Διαφοροποίηση των συμφερόντων Κιέβου υπέρ της Ουάσινγκτον

Συμπέρασμα

Η ΕΕ αγωνίζεται να παραμείνει στο παιχνίδι. Όμως χωρίς άμεση κινητοποίηση, χρηματοδότηση και ξεκάθαρο στρατηγικό σχέδιο, κινδυνεύει να δει την Ουκρανία –μια χώρα με την οποία διατηρεί στενή σύνδεση– να απομακρύνεται υπέρ ενός πιο φιλόδοξου και ενεργού εταίρου: των Ηνωμένων Πολιτειών.

---