Ρωσική Αριστερά και Ουκρανικός Πόλεμος: Από την Σκύλλα στη Χάρυβδη

Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία δεν άφησε ανέπαφη την τοπική Αριστερά – την έσπασε, την εξόρισε, και την ανάγκασε σε ηθικά αδιέξοδα.

---

Του Νίκου Πανόπουλου

Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία δεν άφησε ανέπαφη την τοπική Αριστερά – την έσπασε, την εξόρισε, και την ανάγκασε σε ηθικά αδιέξοδα. Η στάση της αποτελεί τραγικό παράδειγμα πολιτικής και ηθικής παράλυσης, παγιδευμένης ανάμεσα στη Σκύλλα του κρατικιστικού εθνικισμού και τη Χάρυβδη μιας αντιπολεμικής αντίστασης που συχνά αγνοεί τα γεωπολιτικά αίτια της εισβολής.

I. Το Κρατικιστικό Προσκύνημα: Η Προδοσία των Αξιών

• ΚΚΡ και Σύμμαχοι: Το Κομμουνιστικό Κόμμα (Ζιουγκάνοφ) και άλλα εθνικιστικά-αριστερά κινήματα υιοθέτησαν την προπαγάνδα του Κρεμλίνου.

  • "Αντιαμερικανικός Αγώνας": Παρουσίασαν τον πόλεμο ως αμυντικό μέτρο ενάντια στη "Ναζιστική χούντα" του Κιέβου και στη δυτική επέκταση.

  • Σοβιετικός Ρεβανσισμός: Υποστήριξαν την "επιστροφή" ιστορικών εδαφών, βλέποντας την εισβολή ως συνέχεια του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου.

  • Παράδοση του Διεθνισμού: Επιλέγοντας την "πατριωτική ενότητα", εγκατέλειψαν βασικές αριστερές αρχές: διεθνισμό, αλληλεγγύη και κριτική του ιμπεριαλισμού όταν προέρχεται από τη Ρωσία.

II. Η Αντιπολεμική Πτέρυγα: Ηθικό Πρόσωπο, Ατελής Ανάλυση

Αυτή η ομάδα –το "Ρωσικό Σοσιαλιστικό Κίνημα" αποτελούμενο από διαφωνούντες διανοούμενους, τροτσκιστές, και ανεξάρτητους ακτιβιστές (– καταδίκασε την εισβολή ως ιμπεριαλιστική επίθεση και στηρίζει την αυτοδιάθεση της Ουκρανίας. Ωστόσο, αντιμετώπισε δύο κρίσιμα ελλείμματα:

1. Καταστολή και Περιθωριοποίηση:

   • Συνεχείς συλλήψεις, κλείσιμο ιστοσελίδων (π.χ. Σοσιαλιστική Εναλλακτική), εξορία.

   • Χάσιμο δημόσιου βήματος, μειώνοντας την πολιτική τους επίδρασή τους.

2. Ιστορική Άγνοια και Γεωπολιτική Επιπολαιότητα:

   • Εστίαση μόνο στην παρανομία της εισβολής, παραβλέποντας κριτική ανάλυση των αιτίων:

     • Ρόλος της επέκτασης του ΝΑΤΟ και της δυτικής πολιτικής στη διαμόρφωση ρωσικών ανησυχιών.

     • Αποτυχία μετασοβιετικών ρωσο-δυτικών σχέσεων και έλλειψη συλλογικού συστήματος ασφαλείας.

     • Δομικοί παράγοντες του ρωσικού ιμπεριαλισμού (πέραν του Πούτιν).

   • Κίνδυνος άθελου ευθυγραμμισμού με τη δυτική αφήγηση, αγνοώντας την ιστορική ευθύνη της Δύσης (όχι για την εισβολή, αλλά για το γεωπολιτικό κλίμα).

III. Οι Διεθνιστές: Πρόταση Αλληλεγγύης με Κριτική και των Δύο Ιμπεριαλισμών

Μια μειοψηφία προσπάθησε για ισορροπημένη, αυθεντικά αριστερή στάση:

• Στήριξη στην ουκρανική αντίσταση ως δικαίωμα αυτοπροστασίας.

• Καταδίκη τόσο του ρωσικού όσο και του δυτικού ιμπεριαλισμού, με μη ισοπεδωτικούς συμπψηφίσμούς ("και οι δύο πλευρές").

• Πρόταση εναλλακτικών (αποστρατικοποίηση, συλλογική ασφάλεια με συμπερίληψη της Ρωσίας).

• Συνεργασία με την ουκρανική Αριστερά, αναζητώντας κοινή βάση πέρα από εθνικά σύνορα.

IV. Το "Αριστερό Μέτωπο" (Ρόζα Φροντ): Το Κόστος της Αμφιθυμίας

• Προσπάθησε να καταδικάσει το ΝΑΤΟ χωρίς να ευθυγραμμιστεί με το Κρεμλίνο, ζητώντας διαπραγματεύσεις.

• Απέτυχε να αναλύσει τις αιτίες ή να καταδικάσει ρητά την εισβολή, με αποτέλεσμα:

  • Να μην ικανοποιήσει ούτε τους κρατικιστές, ούτε τους αντιπολεμικούς.

  • Να υποστεί καταστολή (συλλήψεις, πρόστιμα), αποδεικνύοντας ότι η αποφυγή δεν είναι επιλογή.

---

Συμπέρασμα: Σκύλλα και Χάρυβδη – Η Τραγική Δίοδος μιας Παραλυμένης Αριστεράς

Η ρωσική Αριστερά στον ουκρανικό πόλεμο είναι παγιδευμένη σε δύο επικίνδυνους βράχους:

1. Η Σκύλλα του Κρατικιστικού Εθνικισμού (ΚΚΡ):

   • Προδίδει κάθε αριστερή αρχή, μετατρέποντας τον "αντιιμπεριαλισμό" σε υποκριτικό εθνικιστικό λόγο.

   • Νομιμοποιεί τον ιμπεριαλισμό της Ρωσίας, συνεργαζόμενη με τον αυταρχισμό.

2. Η Χάρυβδη της Ιστορικής Άγνοιας (Μέρος των Αντιπολεμικών):

   • Διατηρεί την ηθική αξιοπρέπεια της καταδίκης της εισβολής.

   • Παραλείπει κρίσιμη ανάλυση των αιτίων και του δυτικού ρόλου, κινδυνεύοντας να αναπαράγει αφελή αντιαμερικανισμό και να αγνοεί δομικά προβλήματα.

   • Χάνει την ευκαιρία για μια βαθιά, διεθνιστική κριτική που θα πρότεινε εναλλακτικές πέρα από τα εθνικά κράτη και τα στρατιωτικά μπλοκ.

Η μόνη βιώσιμη αριστερή στάση – σπάνια και επικίνδυνη – βρίσκεται πέρα από αυτές τις παγίδες:

• Απόλυτη στήριξη στην αυτοδιάθεση και την αυτοάμυνα της Ουκρανίας.

• Καταδίκη του ρωσικού ιμπεριαλισμού και της εισβολής χωρίς επιφύλαξη.

• Κριτική του δυτικού ιμπεριαλισμού (ΝΑΤΟ, γεωπολιτικές προκλήσεις) χωρίς ισοπεδωτισμό.

• Ανάλυση των δομικών αιτίων: ρωσική κοινωνική παθογένεια, αποτυχία συστήματος ασφαλείας, ρόλος καπιταλιστικών ελίτ.

• Πρόταση για αποστρατικοποιημένη, συλλογική ασφάλεια και πραγματική διεθνή αλληλεγγύη εργαζομένων.

Σήμερα, η ρωσική Αριστερά δεν αντιπροσωπεύει αυτή την ιδανική θέση. Είναι είτε συνένοχος του πολέμου (ΚΚΡ), είτε καταπολεμημένη και ιδεολογικά ελλιπής (πολλοί αντιπολεμικοί), είτε αδύναμη και αποκομμένη (διεθνιστές). Η αναγνώριση τόσο της Σκύλλας όσο και της Χάρυβδης δεν είναι ακαδημαϊκή άσκηση – είναι βήμα για την αναγέννηση μιας Αριστεράς που αξίζει το όνομά της.

---